Kuzey Kıbrıs’ta Yeni-Kabileci Milliyetçiliğin Yükselişi: Göç ve Tarih Yazıcılığı Tartışmaları

Abstract

Bu çalışma Kuzey Kıbrıs’ta kimlik ve milliyetçilik tartışmalarını yeni bir analitik çerçeve olan ‘yeni-kabileci milliyetçilik’ temelinde incelemektedir. Kıbrıs’ta özellikle İngiliz sömürgesiyle birlikte karşılıklı rekabet içinde olan Rum ve Türk milliyetçilikleri 1960’lardan itibaren yeni bir dönüşüm yaşamış ve 1974’ten sonra da yeni bir evreye girmiştir. Adanın her iki kesimindeki hâkim iki resmî milliyetçi konuma yerlici alternatif bir ideoloji olarak ‘Kıbrıs milliyetçiliği’ ya da ‘Kıbrısçılık’ ortaya çıkıp gelişmiştir. Özellikle KKTC’de sol siyasetin ideolojisi olarak dillendirilen Kıbrısçılık 2000’li yıllarla birlikte küreselleşme ve AB üyelik süreçleri etkisi altında gittikçe güçlenmiş, toplum ve siyaset düzeyinde belirleyici hâle gelmiştir. Bu makale, Kıbrıs özelinde milliyetçilik üzerine yapılan çalışmalarda sıklıkla referans verilen etnik ve sivil milliyetçilik zıtlığının Kıbrıs’ta yaşanan dönüşümü açıklamada yetersiz kaldığını ileri sürmekte ve Kıbrıslı kimliği inşa etme anlamında Kıbrısçı yerliciliği merkeze alarak seçmeci bir şekilde mitler yoluyla kurgulanmış bir geçmişe dayalı hayali bir cemaat yaratması, göçmenlere karşı ötekileştirici söylem ve eylemlerle ayrımcı ve dışlayıcı olması bakımlarından Kıbrısçılığı ‘yeni-kabileci milliyetçilik’ olarak değerlendirmektedir. Bu inceleme KKTC’de göç ve tarih yazımı tartışmaları üzerinden yapılmaktadır.