Toplumsal Cinsiyet Rolleri Ekseninden Bale Mesleğine Bakış

Abstract

Batılı bir sanat dalı olarak bale, Türkiye’nin sanat kültürü portföyüne modernleşme sürecinin ideolojisi olarak girmiştir. Yabancı bir kültür öğesi olarak benimsenmesi problemli ve toplumsal algılanışı da bir o kadar tartışmalı olmuştur. Kadın ve erkeğin dansına dayalı bir sanat dalı olarak olumlu yönde kabullerin olduğu kadar Türk kültürüne ters düştüğü argümanı ile olumsuz yargıların da oluştuğu izlenmektedir. Bu problematik bakış açısının büyük oranda nedeni toplumsal cinsiyet rollerine yönelik kalıp yargılardır. Bu çalışmada bale dansçılarının deneyimlerinden yola çıkarak bu vaziyet alışın örüntüsü anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu eksende nitel bir araştırma tasarlanarak 31 bale dansçısı ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Araştırma sonucunda bale alanına yönelik temel yargıların cinsellik ve erkeklik rolleri üzerinden yapılandırıldığı bulgulanmıştır. Bu bulgularda erkekler için baleye olumsuz bakış inşasında kadınsılık, homoseksüalite gibi cinsel tercih teması öne çıkarken kadınlar için ise olumsuz yargıların yine cinsellik kapsamında ama daha ziyade erkeklerle yakın temas, çıplaklık, kolay elde edilebilirlik gibi namus ve iffet üzerinden şekillendiği bilgisine ulaşılmıştır.