Femme Fatale Image in the Plays of Abdulhak Hâmid: The Examples of İçli Kız and Finten

Abstract

19. yüzyıldan itibaren toplumsal hayatta kadının görünür olmasıyla birlikte endişeye kapılan bazı erkek yazarlar, özneleşen kadınları eserlerinde kötücüllükle, felaketle ve kaosla ilişkilendirerek bir anlamda cezalandırmışlardır. Toplumsal yaşamda görünür olan kadını olumsuz özelliklerle bezeyerek gösteren eserlerde femme fatale imgesi ortaya çıkmış, Türk edebiyatında da modernleşmenin başlamasıyla birlikte ilk örnekleri görülmüştür. Femme fatale tipi, kadınsılığını kullanarak erkekleri kendine âşık eden, oyunlarla amacına ulaşmaya çalışan ve eserin sonunda mutlaka felakete sebep olacak eylemlerde bulunan bir tiptir. Yazdığı oyunlarla toplumsal meselelere değinen Abdülhak Hâmid, kadının Batı’da olduğu gibi Osmanlı’da da ön plana çıkması sebebiyle eserlerinde femme fatale karakterler inşa ederek, ideolojik söylem içerisinde kadının durması gereken yeri örtük bir biçimde göstermiştir. Femme fatale’ın kavramsal sınırlarını çizerek başlayan bu çalışma, Abdülhak Hâmid’in İçli Kız ve Finten isimli oyunlarında inşa ettiği femme fatale tiplere odaklanmaktadır. Yazarın bu inşa sürecinde femme fatale tipler merkezde olmak üzere diğer kadın karakterleri algılayışı üzerinde de durulmuş, yazarın femme fatale imgesini oluştururken beslendiği kaynaklar örneklerle gösterilmiştir.