COVID-19 Sürecinde Kendilik Teknolojileri Üzerine Videokonferans Tekniği ile Dijital Araştırma Yapmak

Abstract

Dijital sosyolojinin sunduğu metodolojik yaklaşım ve yöntemler, bilişim teknolojilerine erişimin ve kullanım becerilerinin toplumsallaşma açısından önemini vurgular niteliktedir. Tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 pandemisiyle ortaya çıkan ¨fiziki/sosyal mesafe¨ kuralı ile yüz yüze iletişimin sınırlanması, sosyal ilişkilerin çeşitli bilişim ve iletişim teknoloji araçları üzerinden sürdürülmesini zorunlu kıldığı gibi akademik araştırmalar için de dijital sosyolojinin yöntemsel yaklaşımlarını gündeme taşımıştır. Bu makaleye konu olan doktora araştırması kapsamında, yorumcu/inşacı yaklaşımla, kendilik teknolojileri olarak tavsiye algoritmalarının çevrimiçi içerik platformları üzerinden nasıl çalıştığına odaklanılmış ve COVID-19 pandemisinde 12 katılımcı ile videokonferans tekniği kullanılarak görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Videokonferans tekniği yüz-yüze derinlemesine görüşmeye alternatif bir teknik olarak kullanılmıştır. Bu çalışmada videokonferans tekniğinin; araştırma konusu ve sorusu, araştırma sahası, araştırmacının rolü ve etiği, araştırmanın katılımcıları, öncekinden farklı yeniden normale dönüşte iletişim şekli, güven ve samimiyet, geçerlilik ve güvenilirlik ve etik, kimlik doğrulama ve ses kaydı olmak üzere dokuz tema açısından avantajları ve kısıtlılıkları değerlendirilmiştir. COVID-19 pandemisi gibi kriz süreçlerinde araştırmanın katılımcıları tarafından belirlenen zaman ve ortamda, yüz yüze aynı mekanda fiziksel olarak bir araya gelme ihtiyacı olmadan görüşme imkânı sunması ve belirlenen araştırma konusu ve sahası itibariyle katılımcıların sosyo-ekonomik düzeyinin orta-üst ve dijital beceri seviyesinin de benzer bir seviyede olması, videokonferans tekniğinin bu araştırmada kullanımı açısından öne çıkan avantajlarını oluşturmuştur. Diğer yandan, mahremiyet gerektiren araştırma konularında veri güvenliğinin de dikkate alınmasını gerektiren araştırma konularında, toplum içindeki dijital bölünme nedeniyle farklı kesimlerin bu dijital araç ve hizmetlere eşitsiz erişimi olması ve kısıtlı bilişim ve iletişim teknolojileri kullanım becerilerine sahip olmaları durumunda bu tekniğin kısıtlılıkları ortaya çıkmaktadır.