Genlerin Sportif Başarıya Etkisi
Author:
Türker Nebiye Pelin1ORCID, Ateş Onur2ORCID
Affiliation:
1. TRAKYA UNIVERSITY, TRAKYA RESEARCH AND APPLICATION CENTER 2. İstanbul Küçükçekmece Arif Nihat Asya Ortaokulu
Abstract
Spor performansı, yetenekli bir sporcuyu bir şampiyona dönüştürmek için birbiriyle yeterince anlaşılmayan ancak karmaşık bir şekilde etkileşime giren sayısız faktörün birleşiminden kaynaklandığı düşünülmektedir. Spor bilimleri alanında performansın hem antrenmanın hem de genetik faktörlerin sonucu olduğu anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, şampiyonların ne ölçüde doğup büyüdüğü, yeteneklerin belirlenmesi ve yönetiminin yanı sıra spor federasyonlarının sınırlı kaynakları yüksek performanslı programların optimizasyonuna nasıl tahsis ettiği konusunda da çıkarımlar içerdiğinden, hala oldukça ilgi çekici bir sorudur. Bireysel performans eşikleri genetik yapımız tarafından belirlenmekte ve eğitim, genetik potansiyelin gerçekleştirildiği süreç olarak tanımlanabilmektedir. Uygun bir genetik profil, optimal bir antrenman ortamıyla birleştirildiğinde elit atletik performans için oldukça önemlidir; ancak çok az gen sürekli olarak elit atletik performansla ilişkilidir. Literatür taramalarında özellikle iki gen varyantı, ACE I/D ve ACTN3 R577X, dayanıklılık ve güçle ilgili performansla ilişkilendirilmiştir. Genç sporcularda genetik çeşitliliğin atletik performansla ilişkisi hakkında çok az bilgi mevcuttur; ancak genetik test, yetenek belirleme aracı olarak giderek daha popüler hale geliyor. Bu tür testlerin kullanımındaki bu artışa rağmen, atletik yeteneği tahmin etmede genetik testlerin geleneksel yetenek seçimi tekniklerine göre yararlılığına ilişkin kanıtlar eksiktir ve çocuklarda bu tür testleri çevreleyen etik konulara dikkatle yaklaşılmalıdır. Genetik faktörlerin, futbolcuların yetenekleri, dayanıklılıkları, hızları ve diğer önemli özellikleri üzerinde nasıl etkili olduğunu anlamak, spor bilimine yeni perspektifler kazandırabilmektedir. Futbol, dünyanın en popüler sporlarından biri olarak bilinmekte ve futbolcuların sahadaki performansları, sadece antrenman ve yetenekle değil, aynı zamanda genetik miraslarıyla da şekillenmektedir. Sonuç olarak, spor performansı, genetik ve antrenman faktörleri arasındaki etkileşimin bir sonucudur. Bu derlemenin kapsamlılığı, genetiğin spor performansı üzerindeki etkisini değerlendirmek için kullanılan en yaygın yöntemlerin açıklanmasıyla desteklenmektedir. Uygulamalı bir perspektiften bakıldığında, bu derlemede, atletik performansın genetik ile ilişkisinde mevcut literatür verileri dikkate alınarak özetlenmiştir.
Publisher
Igdir University
Reference32 articles.
1. Alfred, T., Ben-Shlomo, Y., Cooper, R., Hardy, R., Cooper, C., Deary, I. J., Gunnell, D., Harris, S. E., Kumari, M., Martin, R. M., Moran, C. N., Pitsiladis, Y. P., Ring, S. M., Sayer, A. A., Smith, G. D., Starr, J. M., Kuh, D., Day, I. N., & HALCyon study team (2011). ACTN3 genotype, athletic status, and life course physical capability: meta-analysis of the published literature and findings from nine studies. Human mutation, 32(9), 1008–1018. https://doi.org/10.1002/humu.21526. 2. Arboleda, V. A., & Vilain, E. (2011). The evolution of the search for novel genes in mammalian sex determination: from mice to men. Molecular genetics and metabolism, 104(1-2), 67–71. https://doi.org/10.1016/j.ymgme.2011.06.024. 3. Bouchard, C., Leon, A. S., Rao, D. C., Skinner, J. S., Wilmore, J. H., & Gagnon, J. (1995). The HERITAGE family study. Aims, design, and measurement protocol. Medicine and science in sports and exercise, 27(5), 721–729. 4. Bouchard, C., Rankinen, T., Chagnon, Y. C., Rice, T., Pérusse, L., Gagnon, J., ... & Rao, D. C. (2000). Genomic scan for maksimal oxygen uptake and its response to training in the HERITAGE Family Study. Journal of Applied Physiology, 88(2), 551-559. 5. Bouchard, C., Sarzynski, M. A., Rice, T. K., Kraus, W. E., Church, T. S., Sung, Y. J., ... & Rankinen, T. (2011). Genomic predictors of the maksimal O2 uptake response to standardized exercise training programs. Journal of applied physiology, 110(5), 1160-1170.
|
|