KARADENİZ EREĞLİ TESCİLLİ SİVİL MİMARİ YAPILARI VE KORUMA PROBLEMLERİ

Abstract

Cumhuriyetin sanayi hammaddesinin merkezi olan Zonguldak, kömür çıkarılan önemli merkezlerden biridir. Kentin, Erken Cumhuriyet döneminin ağır sanayideki güç kaynağı konumunda bulunması, mimarisini de etkilemiştir. Zonguldak’ın ilçesi Karadeniz Ereğli, il merkezi ile paralel bir gelişim göstererek mimari örneklerini ortaya koymuştur. Karadeniz Ereğli tarihindeki önemli süreçleri; Bizans Döneminde kurulmasından sonra Türklerin eline geçmesi, Osmanlı Dönemi, Erken Cumhuriyet Dönemi ve son dönem (Demir Çelik Fabrikası) olarak sıralayabiliriz. Bu araştırmada, anılan tarihsel süreçlerin, kentin sivil mimari ürünleri olan konutlar üzerinden okunması amaçlanmıştır. Mevcut literatürde, kentin bu değerli mimarlık ürünlerine dair kapsamlı bir araştırma bulunmaması, yapıların yok oluşunu hızlandıran sebeplerden biridir. Yapıların durumları, kentlerin mimarlık miraslarının koruma süreçlerini yeniden tartışmaya açacak niteliktedir. Mimarlarının kim olduğu bilinmeyen yapılar, yerel düzeyde bölgenin, malzeme, sosyal ortam ve ekonomik özelliklerine, yüzyılı aşan tarihleriyle ışık tutmaktadır. Bu amaçla yapıların mevcut durumları yerinde araştırılarak irdelenmiş, iç mekanları belgelenmeye çalışılmış, ancak yapıların çoğunun harap halde olması ve çökme tehlikesi arz etmesi, çalışmanın istenilen düzeyde gerçekleştirilmesini engellemiştir. Yapılar görsel analiz yöntemleri ile ele alınmış ve bu veriler uluslararası koruma konuları çerçevesinde değerlendirilmiştir.