YAKIN KAYBINDA YAS SÜRECİNİN BAŞA ÇIKMA VE BİLİŞSEL ÇARPITMALAR BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Abstract

Bir yakının ölüm sebebiyle kaybedilmesi, insan hayatı için en acı verici deneyimlerden biri olmakla birlikte hayatın normal akışında yaşanabilecek doğal bir gerçekliktir. Normal ve beklenebilir olmasının yanında fazlasıyla zorlayıcı olması, yakın kaybını farklı dinamiklerle karmaşık hale getirmekte ve birçok yaşam alanında kayıp etkisinin ilişkili faktörlerle incelenmesini gerekli kılmaktadır. Genellikle yakın kaybını takiben ortaya çıkan ve her insan için parmak izi kadar biricik olan yas sürecinin; kayıp yaşayan kişinin bilişsel, duygusal, davranışsal, sosyal değişimleri ve tepkileriyle birlikte kişinin içerisinde bulunduğu ve kaybın yaşandığı sosyokültürel bağlam açısından incelenmesinin önemli olduğu düşünülmektedir. Bu açıdan bakıldığında, kayıp yaşayan kişilerin yas sürecinde hangi başa çıkma yöntemlerini kullandığının ve ne gibi bilişsel değişimler yaşadığının anlaşılması da incelemeye değer görülmektedir. Bu derleme çalışmasında da kayıp, yas, başa çıkma ve bilişsel çarpıtma kavramlarına; literatürdeki mevcut bilgiler ışığında açıklamalar getirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışma aracılığıyla kişinin yakın kaybıyla nasıl başa çıktığının açıklanabilmesi ve gözlemlenen bilişsel çarpıtmaların yas sürecinde yaşanan bilişsel değişimler üzerinden incelenmesi, konunun ilgilisi uzmanlar ve araştırmacılarla birlikte kendi yas sürecini anlamaya çalışan kayıp yaşamış kişilere de fayda sağlayabilecektir.