Bir Tıp Fakültesinde Tıp Etiği Eğitiminin Wit Filmi Temelinde Değerlendirilmesi: Nicel İçerik Analizi

Abstract

Dünya Tabipler Birliği'nin Tıp Eğitimi Bildirgesi'nde ve Türk Tabipleri Birliği’nin Tıp Eğitimi Etiği bildirgesinde vurgulanan tıp etiği eğitimi, tıp mesleğinin önemli bir bileşenidir. Tıp etiği eğitiminin nihai amacı, etik ikilemlerin farkında olan, bunları analiz edip çözebilen erdemli hekimler yetiştirmektir. Bu hedeflere ulaşmak için küçük grup, büyük grup veya gerçek hasta kullanımı ve simülasyon gibi çeşitli eğitim teknikleri kullanılabilir. Bu bağlamda öğrencilere bu hedeflere ulaşacak bir eğitimin verilmesi ve verilen etik eğitimin etkili olup olmadığının değerlendirilmesi önemlidir. Bu çalışmanın amacı, ikinci ve beşinci sınıf tıp fakültesi öğrencilerinin "Wit" isimli 2001 yılı yapımı filmdeki etik sorunları tanımlama ve değerlendirmelerini karşılaştırarak tıp etiği eğitiminin etkisini değerlendirmektir. Bu makalede nicel bir içerik analizi çalışması yapılmıştır. Filmdeki etik konularla ilgili 2. ve 5. sınıf tıp fakültesi öğrencilerinin hazırladıkları ödevler değerlendirilmiştir. Halihazırda not verilen öğrenci ödevleri bölüm arşivinden isimsiz olarak alındığı ve eğitimin değerlendirilmesi amacıyla incelendiği için etik kurul aydınlatılmış onam alınmaksızın ödevlerin anonim olarak analiz edilmesine izin vermiştir. Araştırmacılar makaleleri bağımsız olarak incelemiş ve öğrencilerin ifadelerinden elde edilen kodlara dayalı olarak “Hastaya insan olarak saygı”, “Hastanın kendi kaderini tayin etme” ve “Zarar vermeme” olmak üzere üç kategori ve on alt kategori belirlemiştir. Tıp Fakültesi beşinci sınıf öğrencilerinin yarısından fazlasının belirttiği alt kategori sayısı beştir. Bunlar arasında “Canlandırmayınız komutu (DNR) İhlali”, “Araştırma için geçersiz aydınlatılmış onam” ve “mahremiyete saygısızlık” beşinci sınıf tıp fakültesi öğrencileri tarafından ikinci sınıf tıp fakültesi öğrencilerine göre anlamlı olarak daha fazla tespit edilmiştir. Buna karşılık, 'İyi ilişki kuramamak' ve 'Hastayı insan olarak görmemek' alt kategorilerine dahil olan beşinci sınıf tıp fakültesi öğrencilerinin sayısı, ikinci sınıf tıp fakültesi öğrencilerine göre önemli ölçüde düşmüştür. "Hastaya İnsan Olarak Saygı Gösterme" kategorisinin iki alt kategorisindeki çarpıcı düşüş, tıp eğitiminin en önemli değerlerde erozyona neden olduğunu düşündürmüştür. Araştırma sonuçları, eğitim materyali olarak Wit kullanımının tıp fakültesi öğrencilerinin dikkatini iletişim becerileri, hekimin rolleri, mesleki değerler, hasta hakları, hekimin sorumlulukları, hasta-hekim ilişkisi gibi konulara çekmede etkili olacağını göstermiştir.