Kuseyr Platosu’nda polye sistemlerinin gelişimi

Abstract

Uzunlukları birkaç kilometreden yüzlerce kilometreye kadar değişebilen, gelişiminde tektonizmanın da etkili olduğu büyük kapalı karstik depresyonlar olan polyeler, Toros Dağları’nın baskın yerşekilleri arasındadır. Polyelerin gelişimi üzerinde sıkışma, gerilme ve makaslamaya dayalı tektonik yapılar belirleyici olmaktadır. Bu çalışmada Kıbrıs Yayı’nın doğu ucu ile Ölü Deniz ve Doğu Anadolu Fay Sistemleri’nin birleşiminde yer alan Kuseyr Platosu üzerindeki polye sistemlerinin gelişimi açıklanmıştır. Aktif tektoniğin kontrolünde gelişen Kızılgöl ile Oğlakçı Polyesi yapısal polye, Karaköse Polyesi ise yapısal-kenar polye karakterindedir. Polye tabanlarını sınırlayan faylar, deprem üretebilme kapasitesine sahip olup karstlaşmanın yönünü belirlemiştir. Antakya-Samandağ Grabeni’ni doğudan sınırlayan sol yanal atımlı faylanmalar zaman içerisinde karakter değiştirerek normal faylanmaya doğru bir geçiş göstermiştir. Buda plato üzerindeki drenaj ağını parçalamıştır. Sonrasında askıda kalan eski akarsu ağları, karstlaşma sonucunda polye karakteri kazanmıştır. Polye gelişimi üzerinde etkili olan diğer önemli unsur ise platonun stratigrafik özelliklerdir. Platoyu oluşturan karstik formasyonların ofiyolitler üzerine uyumsuz bir şekilde oturması, taban suyunu yüzeye yakın tutarak karstlaşmanın yanal yönde gelişmesine neden olmuştur. Polye kenarlarındaki çözünme artığı humlar bu durumun kanıtıdır. Hidrolojik olarak yüzeysel drenaja kapalı olan polyelerin tabanında mevsimsel göller gelişmektedir.