Reha Erdem sinemasında mizansen yaratımı: “A Ay”

Abstract

Her yönetmenin kendine ait bir film dili vardır. Kadrajlama, kamera hareketleri, resimsel yaklaşımlar, montaj, kompozisyonel ahenk gibi yönetmenin özel yaklaşımlarıyla düzenlenen filmler yönetmenin aynı zamanda üslubunu oluşturur. Kameranın gösterdiği bu dil izleyicinin bakışını da derinden etkilerken yönetmenlerin film üretim tarzını dolayısıyla biçimsel özelliklerini de yansıtır. Diyalog kullanımından oyuncu hareketlerine, filmdeki resimsel yaklaşımdan kamera yerleştirimine kadar anlam yaratımını da belirler. Görüntü ve anlatı ile oluşturulan bu dramatik yapı izleyici için yorumlayıcı bir eleştiriye olanak sunarken izleyicinin pasifize olmasına da izin vermez. Reha Erdem’in birbirinden farklı sinematografik özelliklere sahip filmleriyle Türk sinemasında ayırt edilebilir bir stili olduğu görülür. Bir filmin doğasını belirlemekte ayırıcı unsurlara sahip olan Reha Erdem sunduğu bakış açısıyla kendine özgü bir anlayış ortaya koyar. Sahneleme için kullandığı öğeleri düzenleme, kompozisyon oluşturma biçimi, stilistik bir bakış açısı ile Erdem tarafından oluşturulan mizansen, filmlerinin anlamlandırılmasıyla yakından ilişkilidir. Reha Erdem sineması gerçekliğin sunumunu bazen zıtlık yaratarak bazen rahatsız edici bir biçimde verir. Sinemasında kullandığı biçimcilik, oluşturduğu çerçeveler, montaj, ses ve renk kullanımı onun sinema yorumunun geleneksel sinemadan çok daha farklı olduğu sonucuna vardırır. Reha Erdem filmografisinin uzun metraj ilk filmi olan A Ay biçimsel olarak diğer filmleri içerisinde oldukça farklı bir mizansene sahiptir. Film, ışık kullanımı, kamera açıları ve hareketleri, perspektif, kompozisyon biçimleri, ses, renk kullanımı ve montaj açısından değerlendirildiğinde farklı bir kategoride yer almaktadır. Bu çalışmada Erdem’in sinematografik film inşası üzerine odaklanarak sinemasındaki ayırt edici özellikleri A Ay filmi üzerinden tespit edilmeye çalışmıştır