Abstract
Bu çalışmada dilin, düşünce üzerinde etkili olduğu iddia eden “dilsel görelilik” Humboldt, Sapir ve Whorf’un düşünceleri üzerinden, dil-düşünce ve dil-kültür ilişkisi açısından, felsefi olarak ele alınmaktadır. Humboldt dil-düşünce ilişkisini “eklemlenme” kavramıyla açıklar. Sapir dili düşüncenin kalıbı olarak kabul edip davranışlarla ilişkisini tartışır. Whorf ise dili kültürel bir fenomen olarak görürken; düşüncenin dilsel olduğunu söyler. Dil-kültür ilişkisinde Humboldt’un açıklamalarına dayanan “dünya görüşü” kavramı önemlidir. Sapir kültürel deneyimi, toplum ve kavram açısından değerlendirir. Whorf ise “kavramsal sistemler ve dilbilgisi kuralları” açısından değerlendirir. Dilsel göreliliğe son şeklini veren Whorf’tur. 1960’lı yıllardan sonra konuyla ilgili çok sayıda deneysel çalışma yapılmıştır. Ancak ortak bir sonuca ulaşamamıştır. Dilin düşünceye etkisi ne doğrulanabilmiştir ne de yanlışlanabilmiştir. Dilsel görelilikle ilgili teorik tartışmalarsa hâlâ sürmektedir. Makalede bu tartışmalardan hareketle önce Humboldt, Sapir ve Whorf’un görüşleri açıklanmış ardından görelilik, nesnellik, dilin dünya deneyimine etkisi gibi konular tartışılmıştır.
Publisher
FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi)
Reference28 articles.
1. Altuğ, Taylan. “Bedia Akarsu Armağanı” içinde Dil ve Bilinç, ed. Betül Çotuksöken ve Doğan Özlem, İstanbul: İnkılap Kitabevi, 2000.
2. Batisti Filippo. “Linguistic Relativity and its Relation to Analytic Philosophy.” Studia Semiotyczne, 31 (2017): 201-226. Erişim Tarihi: Temmuz 14, 2022. doi:10.26333/sts.xxxi2.10.
3. Batisti Filippo. “Is Linguistic Relativity a Kind af Relativism?.” Paradigmi, 37(2019): 415-428. Erişim Tarihi: Temmuz 14, 2022. doi:10.30460/95136.
4. Bittle, William. E. “Language and Culture Areas: A Note on Method.” Philosophy of Science, 20 no 4 (1953): 247-256.
5. Black, Max. “Linguistic Relativity: The Views of Benjamin Lee Whorf.” The Philosophical Review, 68 no 2 (1959): 228-238.