As an Endangered Profession in Gaziantep: Belt Weaving and Its Last Masters

Abstract

Değişen ve gelişen yaşam şartları sebebiyle insanların üretim ve tüketim biçimleri de değişmektedir. Bu değişim, bazı kültürel değerlerin kaybolmasına ve yerine yeni unsurların alınmasına sebep olmaktadır. Teknolojik gelişmeler sebebiyle kaybolan kültürel değerlerden biri de geleneksel mesleklerdir. Geleneksel meslekler, insan gücüne duyulan ihtiyacın azalması ve modern insanın taleplerinin değişmesiyle yok olmaktadır. Bu çalışmada gelişen teknolojinin gerisinde kalarak el emeğiyle üretim yapılan, üretildiği bölge olan Gaziantep’in kültürel mirası içinde değerlendirilen ve günümüzde yeteri kadar ustası bulunamadığı için artık kaybolan kuşakçılık mesleğinin tanıtılması, korunması ve gelecek nesillere aktarılması amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda Gaziantep’teki son kuşak ustalarına ve konu hakkında bilgi sahibi olan kaynak kişilere ulaşılmış ve çalışmanın temel verileri bu kişilerle yapılan görüşmeler ve gözlem yoluyla elde edilmiştir. Bu verilerle kuşakçılık mesleğinin tarihi ve kökeni, Gaziantep’teki kuşak ustaları, kuşak üretiminin tekniği ve üretiminde kullanılan malzemelerin özellikleri, kuşağın kullanım alanları, mesleğin geçmişten günümüze geçirdiği değişimler ve kuşakçılık etrafında oluşan kültürel varlık hakkındaki bilgiler derlenmiştir. Buna göre; kuşakların, yaşam biçimlerinin farklılaşması ve insan ihtiyaçlarının değişmesiyle birlikte günlük yaşamdaki önemini kaybettiği, günümüzde bazı bölgelerde nadiren de olsa kullanım özelliğini korumakla birlikte genellikle halk oyunları kostümlerinde ve geleneksel üretim amacının dışında çanta, cüzdan, şapka gibi süs eşyalarının yapımında ve çeşitli mekânlarda dekor olarak kullanıldığı görülmüştür. Temsil ve sunum özellikleri değişmiş olan kuşağın hâlâ üretim yapan son iki ustası da meslekten çekildiğinde kuşakçılık artık kaybolmuş bir geleneksel meslek olacaktır.