A SPIRITUAL GUIDANCE EDUCATION NEED ANALYSIS TOWARDS THE EFFECTS OF SOCIAL MEDIA

Abstract

Sosyal medya bireylere görüntü, video, yazılı metin, ses gibi içerikleri paylaşılabilme imkânı veren, ortak ilgi alanlarına sahip bireylerin birbirleriyle kolaylıkla etkileşime geçmesine olanak tanıyan internet tabanlı bir platformdur. İnternet kullanıcıları günlerinin önemli bir kısmını sosyal medyada geçirmektedir. Kullanım süresi arttıkça bağımlı davranışları gösterilmekte, sosyal medyayı kullanma konusunda özdenetimle davranabilmek zorlaşmaktadır. Her türlü içeriğin paylaşıldığı renkli sosyal ağ ortamları çocuk ve gençleri çoğunlukla olumsuz yönde etkilemektedir. Bu olumsuz etkiler pek çok farklı alanda hissedilmektedir. Gençler sosyal medya sunulan hayatlara ya da fenomenlerin paylaşımlarına göre bir dünya tasavvuru oluşturmakta, birçok çocuk/genç için fiziksel görünüş ve marka giyinmek gibi tutumlar bir takıntı hâline gelmektedir. Ayrıca gençlerin daha fazla argo ve küfürlü konuşmaya başladığı, gün geçtikçe kendilerini düzgün bir şekilde ifade edebilme yeteneklerinin zayıfladığı ve arkadaş ilişkilerinin sanallaştığı görülmektedir. Bununla birlikte sürekli akan görseller dikkat süresini azaltmakta, öğrenme süreçlerine engel olmaktadır. Sosyal medyanın dini ve ahlaki konularda da olumsuz etkileri bulunmaktadır. İnternet ve sosyal medya ibadet ve dinden uzaklaşma, zaman israfı, vakti boşa harcama gibi sonuçların ortaya çıkmasına etkide bulunmaktadır. Gençler sosyal medya ortamlarından daha fazla etkilenmekte, ahlaki alışkanlıkları ve davranışları değişmektedir. Tüm bu değişimler birer problem alanı olarak tanımlanabilmektedir. Sosyal medyanın çocuk ve gençlerin hayatlarındaki olumsuz etkilerinin azaltılmasına ve çözümüne yönelik çalışmalardan birinin de okullarda manevi danışmanlık eğitimi olduğu düşünülmektedir. Bu manevi danışmanlık çalışmasında, ahlaki ve dini konular ile gündelik yaşam sorunları ele alınabilmektedir. Nitekim dünyanın farklı ülkelerindeki okullarda öğrencilere manevi danışmanlık hizmeti sunulmakta, Amerika, İngiltere, Singapur gibi bazı ülkelerde okullarda görev yapan öğretmenlere manevi danışmanlık eğitimi verilmekte ve öğrencilerine yardımcı olmaları sağlanmaktadır. Bu anlamda sosyal medya kullanımına yönelik manevi danışmanlık eğitiminin bu amacı gerçekleştirebileceği öngörülmektedir. Bu çalışmada, okul çağındaki çocuklar/gençler üzerinde sosyal medyanın etkileri ve okulda verilmesi planlanan manevi danışmanlık eğiminin gerekliliği konusunda öğretmenlerin ne düşündükleri ve bu eğitimin içeriğine dair önerilerinin neler olduğu sorularına cevap aranmaktadır. Okullarda manevi danışmanlık eğiminin yönelik ihtiyacı sahadan verilerle destekleme amacıyla ihtiyaç analizi çalışması olarak planlanan bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden çoklu durum çalışması deseni tercih edilmiştir. Manevi danışmanlık eğitimine olan ihtiyacı tespit etmek amacıyla maksimum çeşitlilik örneklem ilkelerine göre seçilmiş ortaöğretim kurumlarının farklı branşlarından en az beş yıllık deneyimi olan 18 öğretmenle görüşme yapılmıştır. Bu çalışmada sorunun çözümünün ancak disiplinler arası bir yaklaşımla ortaya konabileceği düşüncesiyle Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi alanı dışındaki farklı branş öğretmenlerinin görüşleri de ele alınmıştır. Bu görüşmelerde öncelikle sosyal medyanın çocuklar ve gençler üzerindeki etkilerine yönelik öğretmen gözlemlerine yer verilmiştir. Öğrencilerin büyük çoğunluğunun sosyal medya kullandığı, sosyal medya bağımlısı olmasalar da sosyal medyanın yokluğuna katlanamadıkları gözlenmiştir. Ayrıca sosyal medyada karşılaşılan görsel ve ifadelerin sınıf ortamına taşındığı, okuma kültürünün hızlandırarak izleme kültürüne dönüştüğü, ifade gücünün düştüğü, argo ve küfür kullanımının yoğun bir şekilde arttığı, duyarsızlık, bencillik ve tatminsizlik gibi duygu durumlarında artış görüldüğü, sosyal medya ortamının ve sosyal medya fenomenlerinin her yönüyle model alındığı, çocuk ve gençlerin tutum, davranış ve görünüş tarzı açısından standartlaştıkları, sürekli tüketime yöneldikleri, gelecek hedeflerinin ve arkadaşlık ilişkilerinin değiştiği görülmektedir. Ayrıca din ve değerlere karşı saygısız, olumsuz, umursamaz ve eleştirel tavırlarda artış gözlenmektedir. Sosyal medyanın etkisiyle ortaya çıkan bu sonuçların okul çağındaki çocuk ve gençler üzerinde olumsuz yoğun etkileri bulunmaktadır. Bazı ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de çocuk ve gençlere yönelik manevi danışmanlık gibi bir çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Öğretmenler bu ihtiyacı yoğun bir şekilde hissetme ve konuya dair öneriler sunmaktadırlar. Öğrencilerin bireysel gelişimlerini destekleyecek, onları bilinçlendirecek ve yol gösterici olacak değer içerikli bir manevi danışmanlık içeriği önerilmektedir.