Hazro İlçesi (Diyarbakır) Bağ Alanlarında Salkım Güvesi [Lobesia botrana (Denis & Schiffermüller) (Lepidoptera: Tortricidae)]’ nin Ergin Popülasyon Değişimi ve Bulaşma Oranının Belirlenmesi

Abstract

Üzüm hem taze hem de kuru olarak insan beslenmesinde tüketilen önemli bir meyvedir. Bununla birlikte Türkiye ekonomisi için üzüm önemli bir ihraç ürünüdür. Bağlarda bitki koruma açısından birçok zararlı böcek ve hastalık etmeni bulunmaktadır. Bağ alanlarında çiçek ve salkımda beslenerek verim ve kaliteyi olumsuz etkileyen ana zararlı Salkım güvesi Lobesia botrana Denis & Schiffermüller (Lepidoptera: Tortricidae)’dir. Bu çalışma, mazruni üzüm çeşidinin yoğun olarak yetiştirildiği Diyarbakır ili Hazro ilçesinde bağlarında 2021-2022 yılları arasında her biri 10’ar dekar olan iki bağda eşeysel çekici tuzaklar kullanılarak yürütülmüştür. Bağlarda ana zararlı olan Salkım güvesi’nin erginlerinin doğaya ilk çıkış zamanı, ergin popülasyon değişimi, aktif olarak doğada bulunduğu süre, döl sayısı ile bağlardaki salkımların bulaşıklık oranının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma sonucunda L. botrana ergin eşeysel çekici tuzaklarda ilk olarak 18 Nisan tarihinde ve erginlerin son olarak ta 14 Kasım tarihinde tespit edilmiştir. L. botrana ergin uçuşlarının bağ alanlarında yaklaşık 8 ay süreyle doğada aktif oldukları saptanmıştır. Zararlının 2021 yılında Hürriyet mahallesinde toplam 296 ergin/tuzak sayılmış olup, en fazla haftalık popülasyon yoğunluğu 21 Ekim (21 ergin/tuzak), Yazgı mahallesinde ise toplam 1844 ergin/tuzak sayılmış olup, en fazla haftalık popülasyon yoğunluğu 8 Temmuz (198 ergin/tuzak) tarihinde tespit edilmiştir. 2022 yılında ise, Hürriyet mahallesinde toplam 663 ergin/tuzak sayılmış olup, en fazla haftalık popülasyon yoğunluğu 27 Haziran (80 ergin/tuzak), Yazgı mahallesinde ise toplam 2055 ergin/tuzak sayılmış olup, en fazla haftalık popülasyon yoğunluğu 20 Haziran (233 ergin/tuzak) tarihinde tespit edilmiştir. Popülasyon yoğunluğuna bağlı olarak zararlının bölgede hasattan önce 3, hasat sonrası ise 1 olmak üzere yılda 4 tepe noktasını oluşturduğu ve doğa şartlarında tahmini olarak 4 döl verebildiği belirlenmiştir. Hürriyet mahallesindeki bağda salkımların zararlı ile bulaşık oranının yıllara göre sırasıyla %5 ve %23, Yazgı mahallesindeki bağda ise salkımların zararlı ile bulaşık oranının yıllara göre sırasıyla %25 ve %45 oranında olduğu tespit edilmiştir.