Biology of the Nematus (=Croesus) septentrionalis (L., 1758) (Hymenoptera: Tenthredinidae) Making Damage to Betula pendula RothTree

Abstract

Huş ağacı, Betula pendula Roth. dünyanın birçok bölgesinde yayılışa sahip olan ve 40 kadar türü bulunan önemli bir süs ve orman bitkisidir. Türkiye’de ise Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde sıkça rastlanmaktadır. Huş ağacında zarar yaptığı bilinen birçok zararlı böcek türü bulunmaktadır. Bu çalışmaya konu olan zararlı türe ait örnekler Erzurum Merkez, Atatürk Üniversitesi Yerleşkesi, Merkez Teke deresi ve Aziziye yerleşkesinden alınmıştır. Çalışmanın amacı, Nematus (=Croesus) septentrionalis'in (L.,1758) huş ağaçlarında biyolojisini ve verdiği zararı belirlemektir. Örnekler 20 Haziran ile 20 Eylül 2019 ve 2020 tarihleri arasında toplanmıştır. Zararlının ekolojisini belirlemek için 2018 yılında bir ön durum değerlendirme çalışması yapılmıştır. Böceğin ergin örneği güneşli günlerde huş ağaçlarından, larvalar ise yedikleri dalların yaprakları ile birlikte budama makası yardımı ile kesilerek toplanmıştır. Pupalar toprağın 4 parmak (10-15 cm) derinliğe kadar çapa yardımıyla kazılmasıyla elde edilmiştir. Toplanan erginler kavanozlara yerleştirilmiş ve etil asetat ile öldürülmüştür. Ölü numuneler küçük bir karton kutuya aktarılarak, kutunun üzerine numunenin alındığı yer, ebadı ve alındığı tarih yazılmış ve laboratuvara getirilmiş, ardından bantlanarak etiketlenmiştir. Larvalar besleneceği yapraklarla birlikte dip kısmında toprak olacak şekilde desikatöre konulmuş, ardından su ile nemlendirilmiş emici pamuk zemine bırakılmış ve larvaları beslemek ve olgunlaştırmak için gün aşırı taze yapraklar laboratuvara getirilmiştir. Araştırma sonucunda Nematus (=Croesus) septentrionalis'in yumurtlama zamanı, larva evresi ve nesil sayısı doğal yaşam koşullarında belirlenmiştir. Bulaşıklık oranını elde etmek için hasarlı ağaç sayısı belirlenirken ayrıca yapraklardaki yumurta ve larva sayısını tespit etmek için rastgele seçilen ağaçların dallarındaki hasarlı yapraklar sayılmıştır. Bu çalışmada Nematus (=Croesus) septentrionalis'in biyolojisi ve huş ağaçlarına verdiği zarar incelenmiştir. Bu konu üzerinde çalışan gelecekteki araştırmacılar için faydalı bilgiler ortaya çıkarılmıştır. Erzurum koşullarında zararlının yılda bir nesil verdiği tespit edilmiştir.