Liberal Theology and the Rise of the Qur’an as An Academic Text in Modern Türkiye

Abstract

Bu makale, ilahiyatın bilim olarak tanımlanmasıyla Kur’an’ın bilhassa üniversite kürsülerinde akademik bir metin olarak ele alınışını konu edinmektedir. Yazının amacı, akademik Kur’an şeklinde tanımlayabileceğimiz bir kavramın üretilmesine olanak sağlayan kurumsal ve entelektüel bağlamın temel hususiyetlerini tartışmak ve bunların yeni Kur’an araştırmalarına tesirlerini göstermektir. Konunun önemi, bu kavramın, Türkiye’de Kur’an’ın yorumu konusunda kurumsal değişimin (medreseden üniversiteye) somut bir örneğini ifade etmesinden kaynaklanmaktadır. Aynı zamanda o, Kur’an üzerine söz söyleme salahiyetini elinde bulunduran zümrenin değişimine (molladan profesöre) dair önemli ipuçlarını barındırır. Bu yüzden, böyle bir sorunun çerçevesinin çizilmesi, zuhur eden sosyolojinin portresinin çıkarılması ve sürecin tartışılması, bugüne kadar birikerek gelen literatüre katkı namına değerlendirilebilir. Araştırma boyunca konu, ilahiyat ve kimi zaman dinler tarihi sahasında kalarak kurumsal yapı (medrese-üniversite) ile sınıfsal zümre (molla/hoca-profesör) gibi semboller açısından yapılacak değerlendirmelerle ve Batı ilahiyatında benzer sürece tekabül eden bazı kıyaslamalarla sınırlandırılmıştır. Esasen, akademik Kur’an kavramı da araştırmanın bu sınırlılığını büyük oranda karşılaması dolayısıyla tercih edilmiştir.