Eskiz Yaparken Görsel ve Sözel Düşünmenin Yaratıcılığa Etkisinin İncelenmesi

Abstract

Bir tasarlama ve temsil aracı olarak eskiz, problemlere çözümler üretmeye dayanan tasarlama eyleminde yaratıcı düşünmeyi teşvik ederek tasarımcıyı yönlendiren önemli bir yardımcıdır. Hızlı üretilebilir, esnek ve yenilikçi yapısıyla, fikirleri dışsallaştırmayı ve başkalarıyla fikir alışverişini kolaylaştıran karakteriyle mimari tasarımda da sıklıkla başvurulan bir aracıdır. Eskizin üretim sürecinde genellikle görsel düşünmeden yararlanılsa da bu sürecin sözel düşünmeyle de beslenmesinin potansiyellerinin sorgulanması önem taşımaktadır. Çalışmada, eskiz yaparken görsel ile sözel düşünmenin birlikte çalışmasının ve bilişsel düzeyde gelişen yatay ve düşey dönüşümlerin öğrencinin yaratıcılığına etkilerini irdelemek amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda mimarlık lisans öğrencilerine yönelik bir atölye çalışması düzenlenmiş olup eskiz yapma ve metin yazmaya dayanan bu atölyenin çıktılarının değerlendirilmesi ve öğrencilerin atölye deneyimlerine dair raporları üzerinden yapılan protokol analizi, çalışmanın yöntemini oluşturmaktadır. Eskizin yazma ve kavramsal düşünmeyle desteklenmesinin öğrencinin farklı fikirlere geçiş yapmasını kolaylaştırdığı, tek bir kavrama odaklanmak yerine kavramlar birbirleriyle ilişkili halde düşünülmeye başlandığında yaratıcı yaklaşımların daha kolay geliştiği görülmüştür. Çalışmanın bulguları, mimarlık eğitiminde eskizin sunum aracı kimliğinin yanı sıra düşünsel yönünün ve yazma etkinliği ile olan ilişkisinin potansiyelleri üzerine öğrencilere farkındalık kazandırılmasının büyük bir önem taşıdığını ortaya koymaktadır.