Türk Destancılık Geleneğinin Çizgi Filmler Yoluyla Çocuklara Aktarılması: Aybek Örneği

Author:

Kayabaşı Rabia Gökcen1ORCID,Bursa Veyis2ORCID

Affiliation:

1. AKSARAY ÜNİVERSİTESİ, EĞİTİM FAKÜLTESİ, TÜRKÇE VE SOSYAL BİLİMLER EĞİTİMİ BÖLÜMÜ, TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ PR.

2. AKSARAY ÜNİVERSİTESİ, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI (YL) (TEZLİ)

Abstract

İnsanlar tarih boyunca çeşitli kültürel birikimler oluşturmuşlar, bu birikimleri sözlü gelenek aracılığıyla ve yaşama biçimleriyle sonraki nesillere aktarmışlardır. Millî kültürün aktarımını sağlayan unsurların başında halk edebiyatı anlatı türleri gelmektedir. Destanlar da Türk destancılık geleneği aracılığıyla günümüze kadar ulaşmayı başarmış olan anlatı türleridir. Destanlar aracılığıyla millî kültürü oluşturan unsurların aktarımı sağlanmakta ve millet olma bilinci yaşatılmaktadır. Zaman içerisinde yazılı kaynakların artması, dijital okuryazarlığın başlaması ve sözlü kültür geleneğinin yaygınlığını kaybetmesi çeşitli anlatı türlerinin etkisinin azalmasına neden olmuştur. Destan, efsane ve masal gibi kültürel kaynakları yeni nesillere aktaracak alternatif yöntemler gerekli hâle gelmiştir. Kültürel birikimin, yazılı kaynaklar içerisinde kendine yer bulmasıyla başlayan bu süreç, teknolojinin ilerlemesiyle beraber; filmler, çizgi filmler ve çeşitli dijital ortamlar aracılığıyla kültürel aktarımın sağlanması şeklinde devam etmiştir. Bunun sonucunda destanlar ile diğer geleneksel anlatı türleri, teknolojinin ve sanatın birleştirilmesiyle oluşturulmuş birçok ürünün kaynağı hâline gelmiştir. Sinema filmleri, diziler, animasyonlar, bilgisayar oyunları ve çeşitli cep telefonu uygulamaları kültür aktarımında önem kazanmaya başlamıştır. Millî kültürün aktarılmasını sağlayan teknolojik unsurlardan biri de çizgi filmlerdir. Yapılan araştırmalar çizgi filmlerin çocuklar üzerinde önemli etkiler bıraktığını, öğretilmek istenen bilgilerin akılda kalıcılığı artırdığını göstermektedir. Kültürel unsurları ve millî değerleri eserlerine yansıtarak çocukların bilinçlenmesini sağlamak isteyen yönetmen ve senaristler de çizgi filmler aracılığıyla bu amaçlarını gerçekleştirmektedirler. Bu senarist ve yönetmenler teknolojik imkânları kullanarak kültürel özellikleri yansıtmakta ve bunları çocukların algılayıp özümseyebileceği bir şekilde sunmaktadırlar. TRT Çocuk kanalı da Maysa ve Bulut, Ramazan Davulcusu ve Köpeği, Küçük Hezarfen, Pepee, Keloğlan Masalları, Nasreddin Hoca Zaman Yolcusu, Doru, Sagun, Babamın Gölgesi, Niloya ve Rafadan Tayfa gibi çizgi filmler yayımlayarak millî kültürün aktarımına aracılık etmektedir. Aybek adlı çizgi film de Türk milletinin kültürel miraslarından olan Türk destan anlatım geleneğini yansıtan bir çizgi film olarak dikkat çekmektedir. Bu çalışmada Barış Güngör ve Oğuzhan Durmaz’ın senaryosunu yazdığı, Alperen Durmaz’ın kurgulayıp yönettiği, yapımcılığını Oğuzhan Durmaz’ın üstlendiği, TRT Çocuk tarafından 2021 yılında Han Çizgifilm’e yaptırılıp 2022 yılında yayımlanmaya başlanan Aybek adlı çizgi film, Türk destancılık geleneği açısından incelenmiştir. Bu çizgi filmlerin tiplerinin, konusunun ve olay akışının Türk destancılık geleneğini ne ölçüde yansıttığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Kültürel özellikleri, millî ve manevi değerleri çizgi filmlere uyumlu hâle getirmek için neler yapıldığı da araştırılan konulardandır. Ayrıca Türk destancılık geleneğinin ve kültürel mirasın çocuklara aktarımında çizgi filmlerin etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Türk kültürü ile ilgili yapılan çalışmalara katkı sağlamak da çalışmanın amaçları arasındadır. Yapılan çalışma, 2022 yılı Haziran ayına kadar TRT Çocuk kanalında yayımlanan ilk beş bölüm üzerinden gerçekleştirilmiştir. İncelenen çizgi filmlerde yer alan halk bilimine ait birtakım uygulamalar ve mitolojik unsurlar da çalışmanın konusuna dâhil edilmiştir.

Publisher

Avrasya Uluslararası Arastırmalar Dergisi

Reference43 articles.

1. Aça, Mehmet. 2007. "Güney Sibirya Türklerinde Ava Destancı ve Masalcı Götürme Geleneği". TÜBAR(XXI): 7-16.

2. Aça, Mehmet, Ekici, Metin ve Yılmaz, A. Müge. 2017. "Anonim Halk Edebiyatı", Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Ed. M. Öcal Oğuz. Ankara: Grafiker Yayınları, 133-238.

3. Aktaş, Erhan. 2016. Hakas Destan Geleneği ve Kahramanları. Konya: Kömen Yayınları.

4. Alptekin, A. Berat. 2010. "Türk Halk Hikâyelerinde Halk Hekimliği". Millî Folklor 86: 5-19.

5. Altıer, Semiha. 2022. "Anadolu Türk Kültüründe Buğday/Başak ve Görsel Dile Aktarımı". Kültür Araştırmaları Dergisi (12): 30-62.

同舟云学术

1.学者识别学者识别

2.学术分析学术分析

3.人才评估人才评估

"同舟云学术"是以全球学者为主线,采集、加工和组织学术论文而形成的新型学术文献查询和分析系统,可以对全球学者进行文献检索和人才价值评估。用户可以通过关注某些学科领域的顶尖人物而持续追踪该领域的学科进展和研究前沿。经过近期的数据扩容,当前同舟云学术共收录了国内外主流学术期刊6万余种,收集的期刊论文及会议论文总量共计约1.5亿篇,并以每天添加12000余篇中外论文的速度递增。我们也可以为用户提供个性化、定制化的学者数据。欢迎来电咨询!咨询电话:010-8811{复制后删除}0370

www.globalauthorid.com

TOP

Copyright © 2019-2024 北京同舟云网络信息技术有限公司
京公网安备11010802033243号  京ICP备18003416号-3