KIBRIS TÜRK AĞIZLARINDA BİRLEŞİK CÜMLE YAPILARI ÜZERİNE

Abstract

Kıbrıs Türk ağızları, Türkiye Türkçesi ağızlarının önemli kollarından biridir ve Türkiye Türkçesi ağızlarıyla birçok ortak ve farklı özelliklere sahiptir. Bugüne kadar Kıbrıs Türk ağızlarıyla ilgili çeşitli çalışmalar yapılsa da sistemli bir incelemeden bahsetmek zordur. Özellikle, ağızların söz dizimiyle ilgili yeterli çalışmaların yapılmadığı gözlenmektedir. Bu bağlamda Kıbrıs Türk ağızlarında birleşik cümle yapılarıyla ilgili bilinen bir çalışma yoktur. Bu da çalışmanın önemini artırmaktadır. Birleşik cümle, bir temel cümleyle onu tamamlayan bir veya birden fazla yan cümleden oluşmaktadır. Birleşik cümle konusu, Türkiye Türkçesi gramerlerinde üzerinde fazla görüş birliği sağlanamayan konulardan biridir. Hangi cümle yapısının birleşik cümle olarak sayılması konusunda kesin bir sınırlama bulunmamakla birlikte günümüzde büyük çoğunlukla şartlı birleşik cümle, ki’li birleşik cümle ve iç içe birleşik cümle şeklinde sınıflandırılmaktadır. Bu çalışmada birleşik cümle çeşitleri olarak yukarıda bahsedilen cümle türleri; şartlı birleşik cümle, ki’li birleşik cümle ve iç içe birleşik cümle incelenecektir. Çalışmada Kıbrıs Türk ağızlarıyla ilgili hazırlanan kitaplar ve derlenen metinlerden yararlanılacaktır. Metinler incelenerek birleşik cümle yapısı tespit edilecek ve daha sonra seçilen cümleler birleşik cümle çeşitlerine göre sınıflandırılacaktır. Böylece söz diziminde önemli yer tutan birleşik cümle yapısının Kıbrıs Türk ağızlarındaki görünümü örneklerle açıklanacaktır. Çalışma, birleşik cümle yapısının Kıbrıs Türk ağızlarındaki yerinin tespit edilmesi açısından önem arz etmektedir.