Güney Kafkasya Eksenli Değişimlerin Türkiye - Rusya Federasyonu İlişkileri Üzerinden Analizi (Ekim 2020 öncesi süreç)

Abstract

1991 yılı Aralık ayı sonlarında SSCB’de meydana gelen dağılmayla birlikte bölgede meydan gelen güç boşluğu, Güney Kafkasya özelinde olduğu gibi bölgesel ve küresel aktörlerin mücadelesini tetikleyen önemli değişikliklerin de habercisi olmuştur. İki kutuplu sistemin istikrarlı politikasının, yerini güvensiz ve istikrarsız bir ortama bırakması, Güney Kafkasya ülkelerinin sahip olduğu değerler nedeniyle bölge içi ve bölge dışı devletlerin odak noktası haline gelmesi çatışmaları da beraberinde getirmiştir. Bölgede meydana gelen değişim, SSCB’nin ardılı olan ve bölgeyi arka bahçesi olarak gören Rusya Federasyonunu (RF) olduğu kadar sınırlarında yepyeni komşularla karşı karşıya gelen ve bölgeyle tarihi ve kültürel bağı olan Türkiye’yi de yakından ilgilendirmiş ve dağılma sonrası her iki ülke bölgeye yönelik yeni politikalar üretmek durumunda kalmıştır. Çalışmada, Güney Kafkasya’nın önemi ve tarihi arka planı kısaca incelendikten sonra, dağılmadan sonra Güney Kafkasya ülkelerinde yaşanan değişim, bu ülkelerin dış politikasını etkileyen bölge içi etnik çatışmalar, Azerbaycan ve Ermenistan arasında Dağlık Karabağ başta olmak üzere günümüzde dahi yaşanan problemler ve Ermenistan’ın Azerbaycan topraklarına yönelik saldırıları gibi çözülemeyen bölgesel sorunlar, bu sorunlar karşısında Türkiye ve RF’nun izlediği politikalar ve bu politikaların iki ülke ilişkilerine etkisi analiz edilmeye çalışılacaktır. Gerek RF gerekse Türkiye’nin, Ermenistan ve Azerbaycan gibi çatışma halinde olan devletlerle yakın ilişki içinde olmaları ve Gürcistan’ın etnik meseleleri konusunda Türkiye’nin aldığı tavır gibi hususların iki ülke ilişkilerini zaman zaman olumsuz etkilediği ancak problemleri ayrı tutup ticaret ve turizm gibi ülke çıkarları için önemli konularda anlaşma sağlanabildiği buna rağmen çözülemeyen problemler nedeniyle istikrarın her an bozulabileceği bir süreç yaşandığı değerlendirilmiştir.