Neoliberal Politikaların Öğretmen Emeğini Dönüştürücü Etkisi ve Ücretli Öğretmenlik

Abstract

Öz: Sosyal Refah politikaları bağlamında gelişen devlet, işveren ve çalışan arasındaki uzlaşı ve hukuki güvenceler, neoliberal ekonomi politikalarıyla dönüşüme uğramıştır. Bu dönüşüm, emek gücünün esnek, güvencesiz, korumasız, örgütsüz bir şekilde, ekonomik ve sosyal kırılganlık içeren koşullarda istihdamını beraberinde getirirken süreç aynı zamanda emek gücünü bölmüş ve parçalamıştır. Bireysel kazanımlarını önceleyen emek gücü aynı zamanda sendikasızlaşmıştır. Süreçten eğitim-öğretim sektörü de etkilenirken piyasalaştırma ve serbestleştirme uygulamalarıyla sektörde hem özel eğitim kurumlarının yoğunluğu artmış hem de devlet, eğitim-öğretim hizmetlerinin sunumunda göreli olarak piyasanın koşullarına uyarlanmıştır. Dönüşümden eğitim emekçileri de etkilenirken farklı statülerde öğretmen istihdamı gerçekleştirilir hale gelmiştir. Özellikle ekonomik ve sosyal kırılganlık içeren koşullarda istihdam edilen ücretli öğretmenler, belirsizlik koşullarda, korumadan yoksun bir şekilde esnek istihdama tabiidirler. Dolayısıyla neoliberal politikaların öğretmen emeğini dönüştürücü etkisini ücretli öğretmenlik üzerinden sorgulayan bu çalışma, sendikasızlaştırma, güvencesizleştirme, bireselleşme ve parçalanmanın deneyimlenme biçimlerini ve birbirlerini yeniden üretme süreçlerini ücretli öğretmenler bağlamında tartışmayı amaçlamaktadır. Çalışma, Aydın’da istihdam edilen 270 ücretli öğretmenden 27’siyle, 2023 yılının Mart ve Nisan aylarında yapılan derinlemesine mülakatların saha verilerine dayanmaktadır.