Memlûk Sultanı Eşref Halil b. Kalavun’un Rumkale’yi Fethi (1292)

Abstract

Bu makalede Memlûk Sultanı Eşref Halil’in 1292’de Rumkale’yi fethi konu edinilmiştir. Rumkale, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Fırat’ın batısında, Gaziantep’in Nizip ve Yavuzeli ilçeleri arasında olup, günümüzde turistik ve ören yeridir. İlkçağ’da kurulduğu bilinen Rumkale Bizans İmparatorluğu’nun Güneydoğu Anadolu’da en önemli kalelerinden biriydi. Stratejik ve coğrafi konumu ile öne çıkan Rumkale, Malazgirt Savaşı sonrası Ermenilerin eline geçmiştir. Daha sonra Urfa Haçlı kontluğuna bağlanan kale 1148’de yeniden Ermenilerin eline geçmiş ve onların Katolikosluk merkezi olmuştur. Anadolu’da yaşayan Ermenilerin önemli bir kısmı burada bulunan Ermeni ruhani liderine bağlanmışlardır. Rumkale’ye Süryaniler de yerleşmiş olup burada bir patrikleri vardı. Moğolların Anadolu’yu işgali sürecinde Rumkale Ermenileri Moğollara tabi olmuşlardır. Burada yaşayan Ermeniler Moğollarla ittifak yaparak Birecik ve Halep gibi Memlûk kentlerine saldırılar yapmışlardır. Bu yüzden Memlûkler Rumkale’yi ele geçirmişlerdir. Bu çalışmada Memlûk dönemin ana kaynakları ve araştırma eserlerinden faydalanılarak Rumkale’nin fethi detaylı şekilde incelenmiştir. Ayrıca kalenin stratejik konumu ve fiziki durumu güncel eserlerden istifade edilerek de ortaya konmuştur.