Lice‘nin Muhalif Bir Duruş Sergilemesinde Etkili Faktörler ve 1975’teki Depremin Rolü

Abstract

Yaklaşık iki asır boyunca farklı şekillerde adından söz ettiren Diyarbakır’ın Lice ilçesi, günümüzde dahi farklı nitelemelere konu olmaktadır. Özellikle yönetim gücünü elinde bulunduranlar için zorlu süreçlere konu olan ilçe, sakinleri ve yakın çevredeki yerleşim yerlerinde kalanlar tarafından farklı değerlendirilmektedir. Liceli olmanın bir ayrıcalık olarak görüldüğü algısı özelde yörede, genelde ise bölge çapında yaygın bir algıdır. Lice’nin farklı ve muhalif bir çizgide olmasına etki eden faktörlerin ele alındığı bu çalışmada, toplumsal ve kültürel yapısına yön veren Lice Beylerinin konumu ve/veya rolü ele alınmaktadır. Sonrasında Şeyh Said Ayaklanmasında Lice’nin oynadığı rol ve Osmanlı döneminden beri süregelen, Lice’nin bölgesel çapta gerçekleşen ticaretteki rolü, akabinde sınırların çizilmesiyle yasaklı hale getirilen sınır ticareti, kimi yerde silah kaçakçılığı, son dönemlerde ise uyuşturucu madde ticaretinin oluşturduğu etkiler üzerinden tahlil edilmeye çalışılmaktadır. İkinci bölümde Lice depremi sonrasında meydana gelen sosyokültürel, siyasi ve ekonomik sorunların toplumsal kökenleri üzerinde durulmaktadır. Kuramsal bilgilerden ve alandaki izlenimlerden oluşan çalışmanın ulaştığı sonuçlar ise Lice’nin geçmiş dönemlerden beri gelen bir toplumsal intibaya sahip olduğu; sosyokültürel yönden üst düzeyde bir potansiyeli barındırdığı; deprem sonrasında yaşanan sorunların esasen Lice’nin muhalif kimliğinin pasifize edilmek istenmesinden kaynaklandığı yönündedir.