Çimeyanê Almankî de Kurdê Zaza

Abstract

Rojhelatnasê Almanan seserr ra 18ine û bi taybeti sereyê 19ine ra nat kurdanê zazayan ser o xebitiyayî. Ê seserran de hemê Awrupa de rojhelatnasî sey yew îlim yena kerdiş la motivasyon û çerçeweyê xebatê înan giredayê kolanyalîzme yê. Rojhelatnasê Almanan zafî Enstîtuyê Rojhelatnasî yê Berlîn û bi taybeti Leîbzîg de perwerdeyê xo girewto. Xebatê ke zazayan ser o yê zafane miyane 1850-1940 de ameyê kerdiş. Nê wextan de Almanya de ekola rojhelatnasîya tetbiqî (angewandte orientalistik) hakîm bî. Tîya de çîyo balkeş oyo ke rojhelatnasê Almanan ê binan ra ciya yê. Rojhelatnasê Almanî çerçewayê projeyê aryanî de eqsê rohelatnasanê awrupayijanê bînan xo aîdê rojhelat vînenî. Coka nê serran de nasnameyê netewî yê almanî occidental nê, eqsê ci sey oryantal viraşto. Helbet semedê înan data lazim ê û no rid ra zaf gêrayişê cigêrayişî ameyê kerdiş. Mavaji Schlegel Hîndîstan, Friedrich Carl Andreas İran, Oskar Mann û Le Coq, Albert Vonî zaf Kurdistan gêyrênî û derheqê ziwan, kultur, bawerî û unsuranê binan ê rojhelat û Kurdan de zanayîşan arêdanî. Na xebate de cigêyrayoxê sey Friedrich Müller, Peter I. Lerch, A. Houtum-Schindler, Albert Von Le Coq, Karl Hadank, Friedrich Carl Andreas, Oscar Mann, Wilhelm Strecker ve Otto Blau, Friedrich von Spiegel, C. ameyê dasînaşnayîş.