Abstract
Bu araştırmanın amacı, Z kuşağı bireylerin finansal kararlarını etkileyen bilişsel yanılgıları belirlemek için bir ölçme aracı geliştirmektir. Geliştirilecek ölçeğin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olması ve alan yazında gerçekleştirilecek gelecek dönem çalışmalarda kullanılabilmesi hedeflenmektedir. Alan yazında, davranışsal finans alanında bireylerin yatırım kararları verirken sahip oldukları davranışsal eğilimleri ele alan araştırmalar yapılmış olmasına rağmen, mevcut bilgi tabanı sınırlı olduğundan, bu alanda daha fazla araştırma yapılmasına ihtiyaç vardır. Bu nedenle, geleceğin yatırımcıları olacak Z kuşağı yatırımcıların karar verme sürecini etkileyen bilişsel yanılgıları anlayabilmek için kapsamlı, güvenilir ve geçerli bir ölçek geliştirme amaçlamaktadır. Bu ölçme aracı, ilk aşamada kapsamlı bir literatür taraması sonrasında belirlenen bilişsel yanılgıların 7 boyutunu ölçen 47 madde olarak geliştirilmiştir. Uzman görüşü alma ve madde oluşturma aşamasında, içerik ve görünüş geçerliğini sağlamak için davranışsal finans alanında uzman 6 akademisyen, alanda çalışan 2 doktora araştırmacısı ve 5 Z kuşağı birey ile görüşmeler gerçekleştirilerek bazı maddeler yeniden düzenlenmiştir. Ölçek saflaştırma aşamasında, 53 Z kuşağı bireye pilot bir anket çalışması gerçekleştirilmiş ve Z kuşağı bireylerin finansal kararlarını etkileyen bilişsel yanılgıları ölçen ölçek, 5 faktör (boyut) ve 16 madde olarak düzenlenmiştir. Ölçeğin sonuçlandırılması aşmasında ise, basit tesadüfi örneklem tekniği ile İstanbul ilinde ikamet eden 18-28 yaş arasındaki Z kuşağı 473 bireyden anket tekniği ile veri toplanmıştır. Gerçekleştirilen istatistiki analizler sonucunda, Pompian (2011), Kahneman ve Tversky (1984), Sairafi, Selleby ve Ståhl (2008), Baker (2019), Jain vd. (2022), Kishor (2022), Orçun (2015) ve Doğulu (2022)’nin çalışmaları temel alınarak geliştirilen finansal kararları etkileyen bilişsel yanılgılar ölçeği, “aşırı güven”, “çerçeveleme, “kayıptan kaçınma”, “sürü psikolojisi” ve “kadercilik” içeren 5 faktör olarak şekillendirilmiştir.
Publisher
Finans Ekonomi ve Sosyal Arastirmalar Dergisi
Reference47 articles.
1. ALPER, D. ve ERTAN, Y. (2008). Yatırım Fonu Seçim Kararlarında Çerçeveleme Etkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 37, 174-184.
2. ALTAY, E. (2008). Sermaye Piyasasında Sürü Davranışı: İMKB'de Piyasa Yönünde Sürü Davranışının Analizi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 2(1), 27-58.
3. AMIRAT, A. ve BOURI, A. (2009). A New Measure of Herding Behavior: Derivation and Implications. International Journal of Psychological and Behavioral Sciences, 3(6), 1287-1301.
4. AYRANCI, A. E. (2020) Bireylerin Yatırım Kararlarının Davranışsal Finans Yaklaşımıyla İncelenmesi: Akademisyenlere Yönelik Değerlendirme. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 13-29.
5. BACHMANN, K. K., DE GIORGİ, E. G. ve HENS, T. (2018). Behavioral Finance for Private Banking: From The Art of Advice to The Science of Advice. New York: John Wiley & Sons.