„Święta wojna” patriarchatu moskiewskiego

Abstract

Wojna wypracowuje specjalne formuły wykorzystywania religii do celów militarnych. Odwołanie się do spraw duchowych ułatwia mobilizację obywateli i kierowanie wielką, potężną siłą agresji mas ludzkich. W historii proces sakralizacji wojny dokonywał się na wszystkich poziomach jej przebiegu. Jako specyficzna działalność społeczna (różna od rolnictwa czy hodowli), znajdowała się ona pod opieką specjalnych bogów wojny (np. u Indów Indra, u Greków Aresa, u Rzymian Marsa, u Germanów Thora). Wyraźne rozgraniczenie dwóch sfer: religijnej i politycznej, a więc także między Kościołem katolickim a państwem, wiąże się z Jezusową nauką: „Oddajcie Cezarowi to, co należy do Cezara, a Bogu to, co należy do Boga” (Mt 22,21). Zarówno państwo, jak i Kościół to społeczności widzialne i jednocześnie doskonałe, czyli wyposażone we wszystko, co jest im potrzebne do osiągnięcia właściwego dla nich celu. Protestantyzm nie odróżnia Kościoła od państwa. To samo trzeba powiedzieć o prawosławiu. Wyraźnym przykładem w obliczu wojny ukraińsko-rosyjskiej jest bezwzględnie ślepa zależność patriarchatu moskiewskiego od politycznej Rosji, co m.in. ukazuje artykuł.