Türkiye’de Küreselleşmenin Ekolojik Bilanço Üzerine Etkisi: Maki Eşbütünleşme Analizi

Abstract

ÖZ Neoliberal paradigmanın bir getirisi olarak artan küreselleşme hızı ile refahın yolunun doğanın sınırlarını gözetmeksizin ekonomik büyümeden geçtiği yönündeki varsayım ekonomilerin üretim ve tüketim desenini değiştirmiştir. Bu durum doğal kaynakların fütursuzca kullanılması nedeniyle çevre üzerinde ciddi olumsuz sonuçlar doğurmuş ve ülkelerin ekolojik bilançoları açık vermeye başlamıştır. Bu çalışmada amaç küreselleşme ile ekolojik bilanço arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Bu bağlamda, Türkiye için 1970 ile 2018 yıllarını kapsayan dönemde küreselleşme hızı endeksi, ekonomik büyüme ile ekolojik bilanço arasındaki uzun dönemli ilişki çoklu yapısal kırılmaya izin veren Maki eşbütünleşme testiyle incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, küreselleşme hızı, büyüme ve ekolojik bilanço arasında uzun dönemli bir ilişkinin varlığı tespit edilmiştir. Aralarında eşbütünleşme ilişkisi saptanan değişkenlerin uzun dönem katsayı tahmini için DOLS tekniği kullanılmıştır. Buna göre, küreselleşme hızı ve büyümenin ekolojik bilanço üzerinde negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi bulunduğu ortaya konmuştur. Diğer bir ifadeyle, teorik beklentiler doğrulanmıştır: Neoliberalizmin bir getirisi olarak küreselleşme hızı ile büyüme arttıkça Türkiye’nin ekolojik bilançosu açık vermekte ve her geçen yıl ekolojik açık derinleşmektedir. Anahtar Kelimeler: Ekolojik Bilanço, Ekolojik Açık, Ekolojik Ayak İzi, Biyokapasite, Küreselleşme, Maki Eşbütünleşme. JEL Sınıflandırması: O44, Q56, Q57