Abstract
Ekonomilerde üretimin verimliliğinin artması, emek, sermaye, doğal kaynaklar ve girişimci unsurlarından oluşan üretim faktörlerinin belirli koşul ve oranlarda bir araya gelmesiyle birlikte sağlanmaktadır. Emek faktörünün niteliğini ifade eden beşeri sermaye kavramı ise üretime katılan işgücünü belirtirken, diğer üretim faktörlerinin verimini de etkilemektedir. Beşeri sermayenin etkinliği, beceri düzeyi, motivasyon, sağlık durumu ve refah gibi faktörlerden etkilenmektedir. Zamanın büyük bir kısmını çalışma ve diğer zorunlu faaliyetlere ayıran bireyler için boş zaman faaliyetleri, kişisel tatmin, zihinsel yenilenme ve bedensel dinlenme sağlayan önemli araçlar arasında yer almaktadır. Bireylerin bilinçli olarak katılım gösterdiği, özgürlük ve mutluluk hislerini içselleştirdiği, çalışma hayatı ve temel ihtiyaçlar dışındaki keyifli ve dinlendirici etkinliklerin tümünü ifade etmek amacıyla tercih edilen rekreasyonel faaliyetleri, toplumsal değişim süreçlerine olumlu katkıda bulunmaktadır. Çalışma kapsamında, TÜİK Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması (2021)’ nda 66,176 kişiye uygulanan anket verileri kullanılarak, bireylerin ücret karşılığında rekreasyon faaliyetine katılmasını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve nitel tercih modelleriyle ele alınan değişkenler açısından nasıl değişkenlik gösterdiğinin açıklanması amaçlanmaktadır. Sonuç olarak, cinsiyet, kişinin demografik özellikleri, eğitim seviyesi, gelir düzeyi, çalışma durumu, sağlık durumu ve otomobil sahipliği olarak belirlenen değişkenlerin, rekreasyonel faaliyetlere katılım üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu elde edilmektedir. Hayatın rutinleşmesinden kaçınarak, bireylerin çeşitli faaliyetlere katılımını teşvik etmek, zamanlarını etkili bir şekilde yönetmelerini sağlamak ve yaşamsal faaliyetlerden daha fazla tatmin elde etmelerine destek olmak, kişilerin verimliliği arttırmaktadır. Bu nedenle, rekreasyonel faaliyetlere katılımı etkileyen faktörleri incelenmesi ve bu konuda yapılacak iyileştirmelerin göz ardı edilmemesi gerekmektedir.