Preventive rehabilitation approaches and physical activity in chronic diseases

Abstract

Bulaşıcı olmayan hastalıklar arasında en sık morbidite ve mortalite nedeni kronik hastalıklardır. Dünya genelinde ve ülkemizde en yaygın görülen kronik hastalıklar sırasıyla kardiyovasküler hastalık, kanser, diyabet, inme ve Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH)’dır. 2019 Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre ülkemizdeki ölümlerin yaklaşık %70’ine kronik hastalıklar neden olmaktadır. Kronik hastalığa sahip bireylerin hastaneye yatış oranları diğer hastalıklara göre daha sık görülmekte ve 2016 verilerine göre bu durum yaklaşık 26,4 milyar TL gibi büyük bir mali yüke neden olmaktadır. Sağlık hizmetlerinin tüm basamaklarındaki önlemlerin artırılması hastalığa bağlı ölüm yükünü ve kamunun sağlık harcamalarını önemli bir ölçüde azaltmaktadır. Bu nedenle hastalıkların tedavisi kadar hastalık ortaya çıkmadan önlenmesi de hastalığın yönetiminde ve hastalıkla baş etmede önemlidir. Kronik hastalıkların önlenmesi, hastalığın erken dönemde tedavi edilmesi, progresyonunun yavaşlatılması ve hastaların yaşam sürelerinin artırılması koruyucu rehabilitasyon yaklaşımlarının amaçlarını oluşturmaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda kronik hastalıklara yönelik koruyucu rehabilitasyon yaklaşımları primer, sekonder ve tersiyer korunma olarak üçe ayrılmıştır. Bu doğrultuda dünyada ve ülkemizde yayınlanan eylem planları ve kılavuzlar mevcuttur. Düzenli fiziksel aktivitenin de hastalıkların önlenmesi ve yönetiminde önemli bir role sahip olduğu bu kılavuzlarda belirtilmektedir. Yapılan çalışmalarda düzenli olarak yapılan fiziksel aktivitenin kronik hastalıkların riskini azalttığı ve hastaların sağlıkla ilgili yaşam kalitelerini artırdığı kanıtlanmıştır. Derlememizde, kronik hastalıklarda koruyucu rehabilitasyon yaklaşımları ve fiziksel aktivitenin önemi ele alınmıştır.