Konut Alanlarında İşlevsel ve Fiziksel Dönüşüm: Ankara Beysukent-Planlamacılar Sitesi’nden Bulgular

Abstract

Bu çalışma, geçmişte kentin çeperleri ve gelişme alanları olan ancak günümüzün mevcut konut alanlarından bir mahallenin işlevsel ve morfolojik dönüşümünü araştırmaktadır. Kentleşme süreçlerinde yaşanan işlevsel dönüşüm, çok merkezlilik, desantrilizasyon ve alt merkez oluşumları kavramsal çerçeveyi oluşturmaktadır. Araştırmada ticari firmaların konut çevrelerinde yer seçmeyi tercih etmeleri Beysukent-Planlamacılar Sitesi üzerinden sorgulanmakta; işlevsel-fiziksel dönüşüm süreci ve alt merkezleşme eğilimleri ile işlevlerin kümelenmeleri araştırılmaktadır. Adını 1980li yıllarda Devlet Planlama Teşkilatı bürokratları konut kooperatifinden alan Planlamacılar Sitesi, orta-üst gelir grubuna hitap eden, bahçeli konutlardan oluşan Beysukent mahallesindedir. 1980ler’de planlanan ve 1990lı yılların başında konut çevresi olarak yaşam başlayan Planlamacılar Sitesi, hızla gelişen Çayyolu’na geçiş aksı Angora Bulvarı’ında yer almasıyla ticari işlevlerin yoğun tercihine maruz kalmış, işlevsel-fiziksel dönüşüm sürecine girmiştir. Bu çalışmada, araştırma sorusunun kavramsal çerçevesine yönelik sistematik literatür taraması ve alan araştırması yöntemleri kullanılmıştır. Alandan toplanan nicel veri ile bu verilerin görselleştirmesi yapılarak, bulgular tartışılmıştır. Planlar, arazi kullanımındaki değişimleri belirlemeye yönelik saha çalışmasıyla elde edilen veriler ve ticari firmaların sınıflaması analiz aşamasındaki materyalleri oluşturmaktadır. Çalışmanın bulguları, düşük yoğunluklu konut çevresinin gereklerine göre belirlenen arazi kullanımının giderek ticarete dönüştüğünü; başlangıçta sahip olduğu konut ve konut çevresine ait özgün değerleri, mimari dokusunu ve yaşam çevresi kalitesini kaybetmeye başladığını göstermektedir.