Su Yönetiminde Alternatif Su Kaynağı Olarak Sarnıçlar: Bodrum Yarımadasından Örnekler

Abstract

Su, ekosistem için yaşamsal gerekliliktir. Su sadece içme suyu, hijyen ve sanitasyon için değil tarım, sanayi, enerji sektörlerinde kullanıldığı için günün ve geleceğin kentleri için kritik bir öneme sahiptir. Ancak, 1950lerle süregelen sanayileşme ve hızlı nüfus artışına bağlı olarak artan su talebine karşın, küresel ölçekte su stresi, kıtlığı-yokluğu süregelmektedir. Suya erişimi, iklim değişikliğinin giderek artan olumsuz etkileri kısıtlamakta, ülkelerin gelişmişlik düzeyi ve coğrafi konum da adaletsizliği keskinleştirmektedir. Bu süreç, su kaynaklarının sürdürülebilirliğini garanti etmek için uluslararası işbirliğiyle uyarlanabilir ve entegre su yönetimini zorunlu kılmaktadır. Bu yönetim biçiminde, yağmur ve yüzey suyunun depolandığı sarnıçlar, yer’e özgü çözümlerle ve biçimlerle inşa edilmiş alternatif su kaynaklarıdır. Bu çalışmada Anadolu’da varolan tarihi sarnıçların yağmur suyu hasadı tekniği ve mimari özellikleri, Bodrum yarımadasındaki sarnıçlarından tipolojik özelliklere sahip örnekler üzerinden incelenmiştir. Böylece, eski su sarnıcı teknolojilerinin uyarlanabilirliği ve entegre su yönetimine katkısı konusunda, kent planlama dahil olmak üzere ilgili disiplinlerde bilgi paylaşımına ve farkındalık yaratılmasına çalışılmıştır. Abstract Water is a vital necessity for the ecosystem. Water is of critical significance for the cities of the present and the future not only for drinking, hygiene, and sanitation but also for its use in agriculture, industry, and energy sectors. Nevertheless, in relation to the rising demand for water, initiated by the industrialization and rapid population increase as of the 1950s, the global-scale stress for water and lack/shortage of water is ongoing. Access to water is restricted through the gradually increasing negative impacts of climate change, and injustice is heightened by the nations’ levels of development and geographical locations. This process necessitates adaptable and integrated water management through international cooperation to guarantee the sustainability of water resources. According to this management model, cisterns, where rain and surface waters are stored, are alternative water sources that have been built through solutions and forms specific to location. In this study, the historical cisterns of Anatolia, with respect to their techniques of harvesting rain water and their architectural characteristics, have been analyzed through examples with typological qualities from among the ones in the Bodrum peninsula. As such, the aim is to share information with related disciplines, including city planning, and to create awareness on the adaptability of historic cistern technologies and its contribution to integrated water management. Keywords: Water management, rainwater harvesting, water cisterns, Bodrum peninsula.