CAPS-SSR Markırları Kullanılarak Pamuk Kromozom Subsitüsyon Hatlarının Belirlenmesi

Abstract

Pamuk (Gossypium L.) dünya genelinde tekstil endüstrisi için en önemli doğal lif kaynağı ve aynı zamanda önemli bir yağ bitkisidir. Pamuk lifleri tekstil için ana kaynak olmakla birlikte lifi, tohumu ve bitkisi ev izolasyon materyali olarak enerji tasarrufunda, proteince zengin hayvan yemi, yağı gıda olarak insan beslenmesinde, bitkisi ise altlık ve biyomateryal olarak ta değişik kullanım alanlarına sahiptir. Pamukta ıslah çalışmaları genellikle verim ve lif kaliteleri yönünden seçkin genotipler arasında yapılan melezlemeler ve daha önce geliştirilmiş çeşitlerden seleksiyon çalışmalarına dayanmaktadır. Ancak pamuk ıslah programları, kültür çeşitlerinde dar olan genetik çeşitlilikten olumsuz yönde etkilenmektedir. Bu durum araştırıcıları türler-arası melezleme ile introgresyona teşvik etmiştir. Türler-arası melezlemelerde kompleks antagonistik ilişkiler, farklı ploidi seviyelerinden dolayı sitogenetik farklılıklarla translokasyonlar ve inversiyonlar, kromozom yapısal farklılıkları, linkaj etkisi ile arzu edilmeyen tarımsal özelliklerin varlığı, rekombinasyonun azlığı, erken generasyonlarda introgresyonun kaybolması, kısırlık, Muller-Dobzhansky kompleksi nedeni ile ölümcül epistatik interaksiyonlar ve Mendel açılımının oluşmaması gibi nedenlerden dolayı sorunlar yaşanmaktadır. Kromozom substitüsyon hatlarının kullanılması ile yukarıda sözü edilen türler-arası melezlemelerdeki olumsuzluklar ortadan kaldırılabilmektedir. Bu çalışmada 17 kromozom substitüsyon hattının tanımlanması için genik CAPS-SSR markırları kullanılmıştır. Toplamda 11 CAPS-SSR markırı ve 16 restriksiyon enzimi kullanılmıştır. Bu bağlamda 11 monomorfik olan SSR markırı CAPS-SSR yöntemi ile 9 polimorfik markır olarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak CAPS-SSR markır yöntemi kullanılarak kromozom substitüsyon hatlarının kromozom lokasyonlarının tespit edilebileceği sonucuna varılmıştır.