Abstract
Bu makale Irak dış politikasında siyasal-toplumsal elitlerin etkisini 1991 Körfez Savaşı sonrası dönemde incelemektedir. 1991 Körfez Savaşı sonrasını Irak açısından küresel ve bölgesel gelişmeler çerçevesinde dönemlendiren bu çalışma elitlerin etkisine odaklanacaktır. Genel olarak literatürdeki çalışmalar 2003 Irak Savaşı sonrası dönemi ele almaktadır. 1991 Körfez Savaşı ile 2003 Irak Savaşı arasındaki dönemi de kapsaması bu çalışmayı literatürde özgün bir yerde konumlandırmaktadır. 1991 Körfez Savaşı itibariyle Irak uluslararası toplum ile ilişkilerinde farklı bir aşamaya geçmiştir. Bu dönemde Baas rejiminin uluslararası yaptırımların etkisiyle zayıflamasına koşut bir biçimde muhalif elitler güçlenmeye başlamıştır. 2003 Irak Savaşı ile birlikte ülkede kurulan yeni sistemde kimlik grubu elitleri güçlenmiştir. Elitlerin siyasal ve ekonomik kaynakları kontrol ve seferber edebilme kapasitesi etkin olmalarını sağlamıştır. Paylaşımı temel alan bu sistemde elitler arası ayrışmalar da artmıştır. Dış politikada resmi kurumlar ve profesyoneller etkili olamamış kimlik gruplarının elitleri etkin olmuştur. Ülkenin dış etkilere daha da açık hale gelmesiyle Irak’ın Arap Baharı sürecinde ülkede dış ilişkilerde farklı kimlik grupları farklı yönelimler içerisine girmiştir. Arap Baharı sonrası dönemde “muhasasa” adı verilen kimlik kotasına yönelik tepkiler ve protestolar artmıştır. Bu tepkilere bakıldığında ülkede kimlik siyasetinin belli bir ölçüde etkisinin azaldığı söylenebilir. Ancak siyasal sistem kimlik politikası çerçevesinde şekillenmeye devam etmektedir. Bu makale elitler arası uyuşmazlıkların ülkenin dış etkilere açık olmasını kolaylaştırdığını, bunun da Irak’ın gelişebilecek tehditleri dengeleyememesine neden olduğunu öne sürmektedir. İç-dış siyaset arasındaki etkileşim ülkenin bütüncül-tutarlı politika oluşturmasını engellemektedir. Çalışmanın temel argümanı Irak’ta siyasal-toplumsal elitlerin ihtilaflar ve çıkar çatışmaları içerisinde olmalarının tehditleri dengelemesini zorlaştırdığı yönündedir.
Publisher
Yonetim Bilimleri Dergisi
Reference38 articles.
1. Alaaldin, R. (2018). Sectarianism, Governance, and Iraq's Future. Brookings Doha Center Analysis Paper, No 24.
2. Al-Ali, Z. (2014). The Struggle for Future of Iraq. New Haven: Yale University Press.
3. Al-Marashi, I., ve Salama, S. (2008). Iraq's Armed Forces: An Analytical History. London: Routledge.
4. Al-Qarawee, H. H. (2019). The ‘Formal’ Marjaʿ: Shiʿi Clerical Authority and the state in post-2003 Iraq. British Journal of Middle Eastern Studies, 46(3), 481-497.
5. Anderson, L., ve Stansfield, G. (2004). The Future of Iraq: Dictatorship, Democracy, or Division? New York: Palgrave Macmillan.