2022 DÜNYA KUPASI’NDA BAĞIL YAŞ ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Bağıl yaş etkisi (BYE) sporda rekabet açısından dezavantaj oluşturan bir durum olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışma 2022 dünya kupasına katılan takımlarda bağıl yaş etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya Katar’da düzenlenen 2022 Dünya Kupasına katılma hakkı elde eden 32 takımdan 831 profesyonel futbolcu dahil edilmiştir. Futbolculara ait bilgiler erişime açık olan FİFA’nın resmi web sitesinden, katılan ülkelerin resmi web sitelerinden, ayrıca transfermarkt ve tamamen ulusal takımlar ile ilgili bilgilerin olduğu web sitesinden (national football teams) elde edilmiştir. Futbolculara ait doğum aylarına göre beklenen ve gözlenen dağılımlar arasındaki farkları analiz etmek için ki-kare ve olasılık oranı testleri kullanılmıştır. Beklenen sıklıklar, yıl boyunca doğum oranlarının eşit dağıldığı varsayımından yola çıkılarak çeyrek başına %25 olarak alınmıştır. Ki-kare testinde bulunan değerlerin etki büyüklüğünü ölçmek için Cramer’s V kullanılmıştır. Istatistiksel analizler R programlamada yapılmıştır. Elde edilen araştırma bulgularına bakıldığında, 2022 Dünya Kupasına katılan takımlarda bağıl yaş etkisinin görüldüğü, profesyonel futbolcuların doğdukları aylara göre çeyrek yıl ve yarım yıl dağılımları arasında anlamlı bir istatistiksel farklılık olduğu gözlemlenmiştir. Profesyonel futbolcular mevkilere göre değerlendiğinde; orta saha mevkisinde oynayan futbolcuların çeyrek yıl dağılımları açısından anlamlı bir istatistiksel farklılık olduğu gözlemlenmiştir. Diğer mevkilerin (kaleci-defans-forvet) çeyrek yıl dağılımlarında anlamlı bir farklılık olmadığı gözlemlenmiştir. Profesyonel futbolcuların mevkilere göre yarım yıl dağılımlarına göre, kaleci ve orta saha mevkisinde oynayan futbolcuların yarım yıl dağılımları açısından anlamlı bir istatistiksel farklılık olduğu gözlemlenmiştir. Diğer mevkilerin (defans-forvet) yarım yıl dağılımları açısından ise; anlamlı bir istatistiksel farklılık olmadığı gözlemlenmiştir. Sonuç olarak; futbolda en üst seviyede (Dünya Kupası-Ulusal Takım) dahi bağıl yaş etkisinin olduğu görülmektedir.