Mentha longifolia subsp. typhoides Alt Türüne Ait İki Farklı Varyetenin Uçucu Yağ Bileşenlerinin Belirlenmesi

Abstract

Lamiaceae familyası içerisinde yer alan nanenin (Mentha sp.) uçucu yağ ve sekonder metabolit açısından zengin bir bitki olduğu bilinmektedir. Ayrıca fenolik ve flavonoid bileşikleri yüksek oranlarda bulunduran nane, hem sağlık hem de ticari alanda oldukça önemli bir türdür. Dünya nüfusunun giderek artması tıbbi ve aromatik bitkiler arasında olan nanenin gerek uçucu yağına gerekse sekonder metabolitlerine olan talebi de artırmaktadır. Bu çalışmada M. longifolia (L.) Hudson subsp. typhoides (Brıq.) Harley var. typhoides (L.) Hudson ve M. longifolia (L.) Hudson subsp. typhoides (Brıq.) Harley var. calliantha (Stapf) Brıq. olmak üzere iki farklı varyetenin uçucu yağ bileşenleri belirlenmiştir. Çalışma Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Ziraat Fakültesine ait olan Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Laboratuvarı’nda yürütülmüştür. Uçucu yağ bileşenleri Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsünde GC/MS cihazında belirlenmiştir. M. longifolia subsp. typhoides var. typhoides örneğinin çiçek ve yaprak olmak üzere iki farklı bitki kısmından uçucu yağ elde edilirken, M. longifolia subsp. typhoides var. calliantha örneğinin herba kısımları kullanılarak uçucu yağ elde edilmiştir. M. longifolia subsp. typhoides var. typhoides örneğinin uçucu yağ bileşenlerine bakıldığında; çiçekten elde edilen uçucu yağda 16 farklı bileşen, yapraktan elde edilen uçucu yağda ise 19 farklı uçucu yağ bileşeni belirlenmiştir. Çiçek uçucu yağında başlıca bileşen %56.87 ile piperitenoneoxide olup bu bileşeni %15.89 ile cis-piperitoneoxide, %11.30 ile eucarvone takip etmektedir. Yaprak uçucu yağında %35.69 ile cis-piperitoneoxide ve %35.20 ile piperitoneoxide başlıca bileşenlerdir. M. longifolia subsp. typhoides var. calliantha örneğinde başlıca uçucu yağ bileşeni %47.72 ile pulegone olup bu bileşeni %17.19 ile menthone, %7.89 ile trans-dihydrocarvone, %7.55 ile eucarvone, %5.17 ile piperitone’nun takip ettiği belirlenmiştir.