The fiftieth anniversary of the article that shook up psychiatry

Abstract

W styczniu 2023 roku mija 50 rocznica ukazania się w prestiżowym czasopiśmie naukowym „Science” artykułu Davida Rosenhana „On being sane in insane places”. Publikacja ta stała się jedną z najbardziej wpływowych prac psychiatrycznych drugiej połowy XX wieku, osiągając do połowy 2022 roku 1276 cytowań. W artykule opisano 8 zdrowych osób, które zgłosiły się do szpitali psychiatrycznych w USA podając doznawanie omamów słuchowych. Wszystkie zostały przyjęte do oddziału psychiatrycznego, głównie z podejrzeniem schizofrenii i zalecono im leczenie farmakologiczne. Ich pobyt trwał średnio 19 (7-52) dni mimo, że od chwili przyjęcia nie potwierdzały tych objawów. Artykuł zwrócił uwagę na niezasadne rozpoznanie choroby psychicznej skutkujące hospitalizacją psychiatryczną w nieprzyjaznych warunkach. Miał on wielorakie konsekwencje. Wzmocnił proces deinstytucjonalizacji psychiatrycznej i stanowił pożywkę dla ruchów antypsychiatrycznych oraz psychiatrii nazywanej „humanistyczną”. Przyśpieszył natomiast powstanie obiektywnego systemu diagnostyki psychiatrycznej, jakim stała się III edycja amerykańskiego podręcznika Diagnostic and Statistical Manual (DSM) wydana w 1980 roku. Publikacja w 2019 roku książki Susannah Cahalan pt. The great pretender (Wielki mistyfikator) podważa rzetelność artykułu. Autorka na podstawie wielu rozmów i mając wgląd do notatek Rosenhana wykazała liczne nieścisłości w opisie eksperymentu. Nie była również w stanie retrospektywnie potwierdzić tożsamości większości osób biorących w nim udział, ani uzyskać istotnych danych odnośnie tej publikacji od redakcji „Science”. W 50-lecie artykułu zwraca się uwagę zarówno na jego aspekt poznawczy dotyczący obiektywnego rozpoznania choroby psychicznej i roli hospitalizacji psychiatrycznych, ale również na negatywne konsekwencje drastycznego zmniejszenia łóżek psychiatrycznych w USA.