Infections and mental diseases: from tuberculosis to COVID-19

Abstract

Pandemia COVID-19 przyczyniła się do reaktywacji zainteresowania związkiem zaburzeń psychicznych z czynnikami infekcyjnymi. W niniejszym przeglądzie mającym charakter narracyjny dokonano omówienia niektórych chorób infekcyjnych i relacji z zaburzeniami psychicznymi poczynając od gruźlicy, poprzez kiłę, toksoplazmozę i grypę, aż do COVID-19. Związek gruźlicy z melancholią był postulowany od kilku wieków. W latach 1950-tych okazało się, że lek przeciwgruźliczy, iproniazyd, ma działanie przeciwdepresyjne. W początku XX wieku wykazano, że zaburzenia psychiczne związane z kiłą można leczyć poprzez inokulację malarii, co zapoczątkowało rozwój immunoterapii tych chorób. Stwierdzono zwiększoną częstość zakażenia Toxoplasma gondi w chorobach psychicznych oraz istotnie wyższe ryzyko zachorowania na schizofrenię, jeżeli infekcja wystąpi w okresie ciąży. Uzyskano dowody na częstsze występowanie schizofrenii u osób urodzonych w latach pandemii grypy w drugiej połowie XX wieku. Zaburzenia psychiczne mogą być następstwem dawnej infekcji genomu człowieka przez retrowirusy. Infekcja w okresie ciąży może zwiększać ryzyko tych zaburzeń w późniejszym okresie życia. Znaczenie patogenetyczne może mieć również infekcja w wieku dorosłym. COVID-19 powoduje znaczące konsekwencje dla zdrowia psychicznego, zarówno wczesne, jak i późne. Dwuletnie obserwacje pandemii przyniosły informacje odnośnie terapeutycznego działania różnych leków psychotropowych na wirus SARS-CoV-2. Mimo uprzednich danych na temat przeciwwirusowego działania litu, nie potwierdzono jego istotnego wpływu na występowanie i przebieg COVID-19.