İkinci Abe İktidarında Japonya’da Göç Politikası Açılımının Siyasi Boyutları: Yabancı Bakıcı Alımı Örneği

Abstract

Dünya’da birçok gelişmiş ülke nüfus yaşlanması ve işgücü eksikliğine bağlı olarak yabancı sağlık görevlisi kabul etmektedir. Dünya’da en hızlı nüfus yaşlanmasına sahip olan Japonya ise uzun yıllar yurt dışından yaşlı bakım görevlisi alımına karşı direnmiştir. Bu tutum Japonya’nın kapalı ve muhafazakâr göç politikasının bir uzantısı olarak görülmekteydi. Ancak, ikinci Abe iktidarı döneminde yabancı bakım görevlilerinin arttırılmasına yönelik oluşturulan yeni programlar ülkenin göç politikasında büyük bir açılmayı simgelemektedir. Bu yeni programlar sonucunda, bir yandan yabancı bakıcıların sayılarının büyük ölçüde artırılması ve bakıcıların geldikleri ülkelerin çeşitlendirilmesi hedeflenirken, diğer bir yandan ise onların kalıcı oturuma erişimleri yani Japon toplumunun kalıcı bir parçası haline gelmeleri mümkün kılınmıştır. Bu çalışmanın amacı Japonya’nın göç politikasında yaşanan bu dönüşüme sebep olan faktörlerin açıklığa kavuşturulmasıdır. Bu doğrultuda politika yapım süreci Japon hükümetinin yayımladığı raporlar, gazeteler ve diğer halka açık kaynaklar kullanılarak takip edilmiştir. Araştırmanın temel bulgusu, Japonya örneğinde göç politikası dönüşümüne sebep olan faktörlerin demografik ve ekonomik değişikliklerden ziyade siyasi olduğunu ortaya koymaktadır. Şinzo Abe tarafından aktif bir şekilde kullanılan başbakanlık merkezli politika yapım modeli, sağlık sektöründeki işçi sendikalarının çıkarlarını koruyan ve yabancı göçmen alımına yönelik muhafazakâr bir tutum sergileyen bürokratik aktörlerin ekarte edilmesine yol açmış ve ekonomik çıkar gruplarının talepleri doğrultusunda politika oluşturulmasını mümkün kılmıştır.