BİZANS KAPADOKYASI’NDA ZİRAİ FAALİYETLER: YAZILI KAYNAKLAR IŞIĞINDA ARKEOLOJİK KANITLARIN OKUNMASI

Abstract

Bizans imparatorluğu, ekonomisinin temelleri toprağa dayalı tarımsal bir toplumdu. Tarımsal ürünler ve üretim yöntemleri, iklim, toprağın kalitesi, sulama suyunun mevcudiyeti, bireysel ve toplumsal zenginlik, toprak mülkiyeti ilişkileri ve yerel kültürel gelenekler gibi bir dizi öncül faktöre bağlıydı. Şüphesiz Bizans tarımsal aktivitesini anlamak için arkeolojik kanıtlar, tarihsel değişimler ve yazılı belgelerin birlikte okunması önemlidir. Bizans’ın uzak taşrası olan Kapadokya bölgesi şarap işlikleri, güvercinlikler, arılıklar, değirmenler gibi pek çok zirai tesise sahiptir. Bununla birlikte, ne yazık ki Kapadokya bölgesinde Bizans dönemine ilişkin tarımsal tesisler konusuna eğilen çok az araştırma girişimi vardır. Çoğu kayadan oyma yapı kompleksleri mutfaklar, fırınlar, değirmenler, güvercinlikler ya da şarap üretim mekanları gibi işlevsel ya da tarımsal amaçlı alanları içinde barındırır. Dahası vadilerde özgün mimari elemanlarıyla duran pek çok dikkate değer arılık ve güvercinlik bulunur. Bu makale yazılı kaynaklara, şarap işlikleri, güvercinlikler, değirmenler, arılıklar, fırınlar ve sulama sistemlerinden oluşan arkeolojik verilere ve yanı sıra zirai ürünlere odaklanarak Kapadokya’da Bizans dönemi boyunca tarım ve tarımsal tesisleri ele almaktadır.