HİTİTLERDE VELİAHT BELİRLEME BİÇİMLERİ: EVLAT EDİNME VE İÇ GÜVEY

Abstract

Çağdaşı pek çok devlette olduğu gibi Hitit devletinde de, taht mücadeleleri neredeyse her devirde görülmekte olup, mücadelelerin iç dinamikleri geleneksel toplumların tümünde olduğu gibi otoritesini kan bağı ve geleneklerden alan kraliyet ailesi içerisindeki siyasal ve bürokratik etkinliklere bağlıdır. Bu türlü toplumlarda sıra dışı durumlar söz konusu olmadığı sürece tahta geçmede en önemli dinamik aile ve akrabalık ilişkilerinin algılanışıdır. Hitit devletinde de şimdiye dek tespit edilebilen tüm mücadeleler, istisnasız kraliyet ailesi içerisindeki akrabalık dinamikleri neticesinde meydana gelmiştir. Ancak Hititlerde akrabalık gibi toplumsal bir takım algıları anlayabilmek açısından yazılı belgelerin Yakın Doğulu diğer bölgelerdeki kadar zengin veriler sunmadıkları da bilinir. Eldeki kısıtlı veriler ve Yakın Doğu’ya ait benzer örneklerin ele alınması neticesinde Hitit tahtında veraset hakkı olan aile bireylerinden evlat edinilmiş çocuklar ve içgüveylere dair bir inceleme yapabilmek mümkün olmaktadır. Konuya giriş niteliğinde yapılan bu çalışma neticesinde ise iç güvey olarak ya da evlatlık olarak hane halkı içerisine dâhil edilen bireylerin yasal olarak diğer aile bireyleri ile aynı ya da benzer haklara sahip oldukları ve geleneksel olarak Hitit tahtında hak iddia edebildikleri görülebilir.