Դիտարկումներ պոպուլիզմի մասին՝ ժամանակակից քաղաքական մշակույթի համատեքստում

Abstract

Պոպուլիզմը՝ որպես քաղաքական երևույթ, ի հայտ է գալիս մարդկության պատմության ողջ ընթացքում՝ այն հասարակություններում, որտեղ անհրաժեշտություն կա ստանալու քաղաքացիների աջակցությունը: Սովորաբար այդ երևույթը ներկայացվում է բացասական երանգավորմամբ, սակայն քաղաքագիտության տեսանկյունից դա ուսումնասիրության օբյեկտ է, որն ինքնին չպիտի առաջացնի գնահատողական դատողություններ: Պոպուլիզմն իր տարատեսակներով հատուկ է բազմաթիվ պետությունների քաղաքական կյանքին՝ անկախ այդ պետությունների զարգացածության աստիճանից: Քաղաքական ուղերձը քաղաքացիներին հասցնելու այս ձևը ենթադրում է մասնակցային և հպատակային քաղաքական մշակույթների համատեղում. մի կողմից, այն պահանջում է քաղաքացիների մասնակցություն (քվեարկության, քաղաքական միջոցառումներին ներկայանալու տեսքով), մյուս կողմից՝ քաղաքական առաջնորդի «սրբադասման» տարրեր: Այստեղից էլ բխում է պոպուլիզմի հիմնական առանձնահատկությունը՝ «հակաէլիտիզմը», որն իր հերթին ենթադրում է առաջնորդի ու քաղաքացիների անմիջական կապ, որը միջնորդավորված չէ քաղաքական, քաղաքացիական և պետական ինստիտուտներով: Популизм как политическое явление наблюдается на протяжении всей истории человечества, в тех случаях, когда возникает необходимость получить поддержку граждан. Обычно данное явление представляется в отрицательном свете, однако с точки зрения политологии это объект исследования, который сам по себе не должен вызывать оценочных суждений. Популизм с его разновидностями характерен для политической культуры многих стран, вне зависимости от степени их развития. Этот способ донесения политического послания до граждан предполагает совмещение активистской и под-даннической политических культур: с одной стороны, он требует участия граждан (в виде голосования, присутствия на политических мероприятиях), с другой – определенных элементов «сакрализации» лидера. Отсюда вытекает основная особенность популизма – «антиэлитизм», который в свою очередь предполагает прямую связь между лидером и гражданами – связь, не опосредованную политическими, гражданскими и государственными институтами. Populism as a political phenomenon appears throughout human history in those societies where there is a need to receive the support of citizens. This phenomenon, usually, is presented negatively, but from the point of view of political science, it is an object of study that shouldn’t cause evaluative judgments. Populism with its variety is specific to the political life of many states regardless of the degree of development of those states. This way of delivering the political message to the citizens implies the combination of participant and subject political cultures: on one hand, it requires the participation of citizens (voting, attending political events), on the other hand, it also requires elements of "sanctification" of the political leader. "Anti-elitism", the main future of populism, comes from here. It implies a direct connection between the leader and the citizens, which is not mediated by political, civil, and state institutions.