TÜBERKÜLOZ HASTALARINDAN 2014-2022 YILLARI ARASINDA İZOLE EDİLEN MİKOBAKTERİLERİN ANTİ-TÜBERKÜLOZ İLAÇ DUYARLILIKLARI

Abstract

Anti-tüberküloz (anti-TB) ilaç direnci, tedavi başarısını etkileyen başlıca faktörlerden olup bölgesel direnç eğilimlerinin analizi etkili veremle savaş politikalarının geliştirilmesine olanak sağlamaktadır. Bu çalışmada, bölgemizde son dokuz yılda tüberküloz (TB) hastalarından izole edilen mikobakterilerin anti-TB ilaç duyarlılıklarının araştırılması amaçlanmıştır. Malatya TB Tanı Laboratuvarında 2014-2022 yılları arasında çalışılan klinik örneklerin TB kültüründe üretilen izolatların ilaç duyarlılık verileri geriye yönelik olarak ilgili laboratuvarın elektronik veri kaynağından toplanıp analiz edildi. Tüberküloz kültürü Lowenstein Jensen besiyeri ve VersaTrek otomatize TB kültür ve duyarlılık cihazında (TREK Diagnostic Systems, ABD) yapıldı. İzolatların izoniazid (INH), rifampisin (RIF), pirazinamid (PZA), streptomisin (STR) ve etambutol (ETH) duyarlılıkları aynı otomatize sistemde çalışıldı. Dokuz yıllık çalışma süresince 415’i Mycobacterium tuberculosis kompleks (MTBC) ve 14’ü tüberküloz dışı mikobakteri (TDM) olmak üzere toplam 429 mikobakteri izolatının ilaç duyarlılık özellikleri incelendi. Çalışılan MTBC suşlarının 329’u (%79.2) tüm ilaçlara duyarlıydı ve yıllara göre bu oran %63 ila %86.4 arasında değişiyordu. Soyutlanan MTBC suşlarında en yüksek direnç 42 (%10.1) izolatla PZA ve 33 (%8) izolatla INH’a karşı iken, en düşük direnç 1 (%0.2) izolat ile EMB’ye karşı idi. Saptanan 14 TDM izolatının tamamı PZA ve INH direnci gösterirken, en düşük direnç 9 (%64.3) izolatla yine EMB’ye karşı oldu. On (%2.4) MTBC izolatı iki, 5 (%1.2) izolat ise üç anti-TB ilaca dirençli bulundu. Bu çalışmada, bölgemizin anti-TB ilaç direncinin ulusal direnç sıklığına göre daha düşük olduğu saptanmıştır. PZA direnç oranı yüksek bulunmakla birlikte, bu ilacın test edilmesinde bilinen teknik sorunlar ve intrinsik dirençli Mycobacterium bovis türünün ayrılmamış olması dikkate alınmalıdır. Gereksiz antimikrobiyal kullanımını, tedavinin erken terk edilmesini ve dirençli fenotiplerin toplumda yayılımını engelleyici önlemlerin güçlendirilmesi TB tedavisinin en önemli bileşeni olan anti-TB ilaç etkinliğinin korunmasına katkı sunacaktır.