8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Değerler Açısından İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı 8. Sınıf Türkçe ders kitabında hangi değerlerin yer aldığını ve bu değerlerin metin türlerine göre dağılımını belirlemektir. Araştırma için Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu tarafından hazırlanan ve 2021-2022 eğitim öğretim yılında okutulan 8. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan okuma metinleri, şiirler ve serbest okuma metinlerinden oluşan 32 metin incelenmiştir. Buna karşılık, ders kitabında yer alan dinleme/ izleme metinleri araştırmaya dâhil edilmemiştir. Nitel araştırma yöntemine göre düzenlenen bu çalışmada nitel veri toplama yöntemlerinden doküman inceleme kullanılarak veriler elde edilmiştir. İlk olarak Türkçe ders kitabındaki her bir metin ilettiği değerler açısından incelenmiştir. Buna göre bir metinde bir değerin metnin farklı bölümlerinde farklı sayılarda geçtiği görülmüştür. Her metnin detaylı bir şekilde analiz edilmesinden sonra değerler metin türlerine göre ayrıca incelenmiştir. Bu incelemede metinler çizgi roman, deneme, destan, fıkra, gezi yazısı, hikâye, makale, roman, sohbet, şiir, tiyatro türü olmak üzere on bir kategoride değerlendirilmiştir. Buna göre de değerlerin ağırlıklı olarak hangi tür metinler aracılığıyla verildiği tespit edilmiştir. Çalışmanın veri kaynağını oluşturan metinler doküman analizine tabi tutulmuştur. Sonuç olarak 8.sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerde bulunan değerlerin sayıları bulgulara göre yüksekten aza doğru şu şekildedir: sevgi, kültürel mirasa sahip çıkma, dostluk, nazik olmak, vatanseverlik, çalışkanlık, özgüven, saygı, cesaret, dürüstlük, selamlaşma, şefkat- merhamet, fedakarlık, hoşgörü, iyilik yapmak, aile birliğine önem verme, paylaşımcı olmak, sorumluluk, yardımlaşma- dayanışma, iyimserlik, liderlik, misafirperverlik, temizlik, adil olma, alçakgönüllü olma, bağımsız ve özgür düşünebilme, estetik duyguların geliştirilmesidir. Metinlerde empati değeri ile ilgili ifade tespit edilememiştir. Kalbim Rumeli’de Kaldı, Canberra ve Kınalı Ali’nin Mektubu değer çeşitliliğinin en fazla görüldüğü metinlerdir.