Youtube'da Çocuk Emeği: İzleyici Çocuklar Perspektifinden Nitel Bir Araştırma

Abstract

Sosyal medya, internet tabanlı platformlar aracılığıyla kullanıcıların içerik oluşturduğu, paylaştığı, etkileşimde bulunduğu dijital bir iletişim aracı olarak günümüzde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Sosyal medya platformları bireylerin hayatlarına yeni dijital alışkanlıklar kazandırırken, çocuklar da dönüşen bu dünyanın aktif katılımcıları olarak farklı dijital beceriler edinmektedir. Bu becerilerden birini sosyal medya platformu olan YouTube’da içerik üreterek üretilen içeriklerin yayınlanması oluşturmaktadır. Yayınlanan bu içerikler bazı çocuklar için kazanca dönüşmektedir. Böylelikle alışılan çocuk işçi kavramından farklı olarak teknolojiyle desteklenen ve çocuğun dijital emeğini içeren yepyeni bir iş alanı karşımıza çıkmaktadır. Burada temel hareket noktası, geleneksel çocuk işçiliği veya çocuk emeğinin dijitalleşmesidir. Bu bağlamda bu çalışma, YouTuber çocukların, onları izleyen çocuklar nezdinde nasıl anlamlandırıldığını, onların esasında birer çocuk işçi olduklarının farkında olup olmadığını anlamayı amaçlamaktadır. Yapılan çalışmalar incelendiğinde dijital çocuk emeğinin direkt izleyici çocuklar tarafından anlaşılmasına yönelik çalışmaların eksikliği fark edilmiş ve bu yönüyle araştırmanın literatüre katkı sağlayacağı düşünülmüştür. YouTube çocuk kanallarını takip eden, 5-13 yaş aralığındaki 15 çocukla derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş, görüşmeler MAXQDA veri analiz programında kodlanarak analiz edilmiştir. Katılımcı çocukların bu tür dijital aktiviteleri geleneksel anlamda bir emek veya iş faaliyeti olarak görmediği, dolayısıyla YouTuber çocukları da çocuk işçi olarak anlamlandırmadıkları, aksine onların ailecek eğlendiklerini ve bu eğlenceden para kazandıklarını düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır.