From Natural Scıences to Social Sciences: Organizational Entropy

Abstract

Termodinamik yasaları doğa bilimlerinin en temel ve sarsılmaz yasalarıdır. Sosyal sistemler de doğa sistemleri gibi termodinamiğin ikinci yasası olan entropiye maruz kalmaktadır. Entropi, doğa bilimlerinde kendiliğinden gerçekleşen şeylerin evrendeki düzensizliği artırdığını ifade etmektedir. Sosyal bilimlerde ise genellikle bir amaç etrafında, bilinçli oluşturulmuş yapılar ve bu yapılar arasında enerji ve bilgi akışını kolaylaştıran süreçlerle entropiye karşı koyabilen mekanizmalar oluşturabilirler. Örgütler insanlara amaçla bir yön vererek, enerjilerini ve zamanlarını üretime dönüştürerek, ön görülebilir davranış örüntüleriyle belirsizliği azaltarak bir düzen oluştururlar. Ancak örgütler de tüm sistemler gibi entropiden kaçamazlar. Araştırmanın amacı örgütlerde düzeni oluşturan unsurlar (amaç, yapı, iletişim-etkileşim-bilgi) üzerinden entropiyi artıran ve azaltan durumları örgütsel düzeyde tespit etmektir. Kavramsal düzeyde yapılmış bu araştırmada, örgütlerin entropisini artıran ve azaltan unsurlara ilişkin tümevarımsal hipotezler ileri sürülmüştür. Örgüt amaçlarının parçası olduğu üst sistemin amaçları ve alt sistemi olan çalışanların kişisel amaçlarının örtüşmemesi, resmileştirme, merkezileşme derecesi, hiyerarşik rol basamakların artması entropiyi artırmaktadır. Uzmanlaşma, standardizasyon, sistem içinde birbiriyle ilişkili yapıların etkileşiminden ve çevreyle etkileşiminden sağlıklı bilgi üretebilen ve bu bilgiyi yayabilen örgütlerin entropisi azalmaktadır. Örgütlerin entropisine ilişkin bu hipotezlerin makro analiz düzeyinde öngörülebilir sonuçlar üretme kapasitesi yüksektir. Ancak analiz düzeyi küçüldükçe örgütlerin karmaşıklık düzeyi arttığından deterministik kaos kuramları çerçevesinde sonuçlar farklılık gösterebilir.