Büyük Depremden 6 Ay Sonra: 2023 Türkiye Depremiyle İlgili Haberlerin ve Diğer Durumların Ergenlerde Kaygı Düzeyi ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileriyle İlişkisi

Abstract

Giriş: Depremler ve oluşturduğu etkiler küresel sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Kaygı ve travma sonrası stres bozukluğu depremlerin ardından görülen en yaygın olumsuz psikolojik tepki olarak kabul edilmektedir. Bu araştırmada deprem haberlerinin ergenlerde kaygı ve travma sonrası stres bozukluğu belirtileriyle ilişkisi ve bu ilişkiye aracılık eden risk faktörlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Kesitsel-tanımlayıcı modeldeki bu çalışma, depremden altı ay sonra Türkiye'nin doğusunda yer alan bir bölgedeki lise öğrencileriyle yürütülmüştür. Küme örnekleme yöntemiyle yüz yüze görüşme tekniğinin kullanıldığı araştırmaya 487 ergen katılmıştır. Kaygının travma stres belirtileri üzerindeki rolünü değerlendirmek amacıyla yapısal eşitlik modeli analizi kullanılmıştır. Bulgular: Ergenlerin kaygı ve travma sonrası stres belirtileri puanlarının orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Kaygının travma sonrası stres belirtilerini etkilediği, kronik veya psikiyatrik hastalığı olanların, daha önce enkaz altında kalan veya yaralanan herhangi bir yakını olanların, sürekli olarak deprem olacağı endişesi taşıyanların, depremle ilgili haber veya yayınları izleyenlerin kaygı ve travma sonrası stres puanları yüksek bulunmuştur. Sonuç: Uygun olmayan haber içerikleri ve yayınların çocuk ve ergenleri etkileyebileceği unutulmamalıdır. Ebeveynlerin özellikle deprem sonrası haber kanalları ve sosyal medyada çocuklarının izlediği içerikleri kontrol etmesi önemlidir. Doğal afetlerden etkilenen ergenlere, özellikle kaygı ve travma sonrası stres belirtileri gibi ruhsal problemler açısından yüksek risk taşıyanlara, bireyselleştirilmiş ve uygun psikososyal müdahaleler verilmelidir.