Determination of Herbal Complementary Health Approach Uses in Type 2 Diabetes Mellitus Patients: A Cross-sectional Study

Abstract

Giriş: Bu araştırma Tip 2 Diabetes Mellitus (T2DM) hastalarının bitkisel tamamlayıcı sağlık yaklaşımı (TSY) kullanım durumlarını ve kullanımın sosyo-demografik ve hastalığa ilişkin bazı özelliklerle ilişkisini belirlemek amacıyla yapıldı. Yöntem: Kesitsel türde yapılan bu araştırma, Bursa merkez ilçede bir ve Erzincan il merkezinde bulunan bir Aile Sağlığı Merkezi (ASM)’nde yürütüldü. Herhangi bir nedenle Şubat-Mayıs 2019 tarihleri arasında belirtilen merkezlere başvuran ve en az bir yıldır T2DM tanısı konulan toplam 607 hasta araştırmaya alındı. Veriler sosyo-demografik ve hastalık özelliklerini içeren soru formu kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemi ile ilgili merkezlerde toplandı. Hastaların boy ve kilo ölçümü yapıldı. Bulgular: Hastaların toplam %23,4 (n=142)’ünün (Bursa %25,1 n=76; Erzincan %21,5 n=66) tedaviye ek olarak tarçın başta olmak üzere limon, çam ağacı/çıra suyu ve maydanoz gibi bitkisel TSY kullandığı belirlendi. Ayrıca hastaların %9,9’unun bitkisel ürün kullanım önerisini hekimlerinden, %82,4’ünün aile ve arkadaşlardan aldıkları ve internet yoluyla bilgi edindikleri, %58,5’inin bitkisel ürün kullanımına ilişkin hekimlerini bilgilendirmedikleri bulundu. Yapılan lojistik regresyon analizi sonucunda lise/üniversite mezunu ve hastalık süresi 1-5 yıl olan hastaların bitkisel ürün kullanımının yüksek düzeyde olduğu belirlendi (p<0,05). Sonuç: Hastaların yaklaşık dörtte biri tedaviye ek olarak bitkisel TSY kullanmakta, büyük çoğunluğu bitkisel ürün kullanım önerisini aile ve arkadaşlardan almakta, internetten bilgi edinmekte ve yarıdan fazlası bitkisel ürün kullanımını hekimiyle paylaşmamaktadır. Eğitim durumu ve hastalık süresi bitkisel ürün kullanımının güçlü belirleyicileridir. Birinci basamak sağlık merkezlerinde çalışan sağlık profesyonellerinin hastaların etkili ve güvenli TSY kullanımını sağlamak için başta bitkisel ürün olmak üzere TSY kullanımlarını sık sık sorgulaması ve eşgüdüm içerisinde çalışması önemlidir.