Teknoloji Bağımlılığı İle İlgili Yapılmış Akademik Çalışmalara Yönelik Doküman Analizi

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı Türkiye’de teknoloji bağımlılığı ile ilgili yapılmış akademik çalışmaları nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi ile incelemektir. Yöntem: Bu amaç doğrultusunda YÖK Tez, ULAKBİM, Google Akademik ve SOBİAD veri tabanlarındaki çalışmalar taranarak Türkiye’de 2000-2024 yılları arasında yapılmış olan toplam 161 çalışmaya (39 tez, 107 makale, 11 kongre, 1 çalıştay, 3 kitap bölümü) ulaşıldı. Fakat 2024 yılı için sadece ocak ayında yapılmış çalışmalara ulaşıldı. Veri tabanında taramalar yapılırken teknoloji bağımlılığı dijital oyun bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı, akıllı telefon bağımlılığı ve internet bağımlılığı kapsamındaki çalışmalardan eğitim-öğretim ile ilgili olanlar dikkate alınarak incelendi. Bulgular: Araştırma bulgularına göre en fazla çalışmanın 2023 yılında yapıldığı, üniversite bazında en çok çalışmanın Fırat Üniversitesinde olduğu, çalışmaların örneklemini en fazla üniversite öğrencilerinin oluşturduğunu dolayısıyla eğitim kademesi olarak en fazla yükseköğretimde çalışma yapıldığı tespit edildi. İncelenen araştırmalarda daha çok teknoloji bağımlılığı, yordayıcıları ve buna etki eden faktörler konusunda çalışmaların olduğu ve ağırlıklı olarak nicel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı tespit edildi. Sonuç: Teknoloji bağımlılığıyla ilgili yapılmış akademik çalışmaların nicel yöntemler kullanılarak çok fazla yapıldığı, örneklemi en çok oluşturan grubun ortaöğretim ve yükseköğretim olduğu görüldü. Konunun daha derinlemesine anlaşılması ve bu bağımlılık çeşidinin önlenebilmesi adına çalışmalarda derinlemesine araştırılma yapılabilmesi için nitel araştırma yöntemlerinin de sık kullanılması ayrıca katılımcı grup olarak öğretmenlerin ve ebeveynlerin bu sürece dahil edilmesi gerekmektedir.