Bozkırın İzinde: Oboo Kültü ve Anlamı

Abstract

İnanç sistemleri, tarih boyunca çeşitli faktörlerin etkisiyle biçimlenmiş olmasına rağmen, bazı kavramların varlığını sürdürdüğü gözlemlenmektedir. Bu bağlamda, "Oboo" terimi, Orta Asya’da İslamiyet öncesi dönemlerde Tanrı'ya kurban ve adakların sunulduğu tepe anlamına gelmektedir. Moğolların İslamiyet öncesi dönemlerden itibaren Oboo’ya kurban sunma ritüelini gerçekleştirdikleri bilinmektedir. Oboo, bir mabet olarak görülmekte olup bunun yanısıra yol gösterici/işaret özelliğininde olduğu bilinmektedir. Oboo’lara yolcular tarafından adak sunulduğu görülmektedir. Bazı durumlarda Oboo'ların mezarlarla bağlantılı olduğu görülse de genel olarak bu yapıların bir yeri işaretlediği düşünülmektedir. Oboo'lar, özellikle dağ geçitlerinde bulunarak, genellikle barış ve huzur getirdiğine inanıldığı bilinmektedir. Oboo’lara yaz ve sonbaharda kurban ritüelleri yapılmakta, ardından at yarışı, güreş, okçuluk gibi etkinlikler düzenlenmektedir. Oboo'ların bahsedilen özellikleri, kültürel ve dini önemlerini günümüzde bile Moğolistan ve çevresinde popüler olmalarını sağlamıştır. Bu bağlamda, Oboo'ların kültürel ve dini ritüellerdeki sürekliliği, Orta Asya ve Anadolu'daki toplumsal yapılar üzerinde derin izler bırakmış ve bu yapıların bölgedeki halkların kolektif kimlik ve inanç sistemlerinin şekillenmesinde önemli bir rol oynadığı görülmektedir.