Su Ürünlerinin Endüstri-İçi Ticaretinin Analizi: Türkiye Örneği

Abstract

Su ürünleri sektörü; tüketim açısından nüfusun artışının devam etmesi, ülkelerin gelir düzeylerinde görülen artışlar, sağlıklı beslenmeye yönelik artan eğilim, üretim bakımından ise su ürünlerinde depolama ve ulaşım olanaklarının gelişmesi ile ülke ekonomileri açısından önemli bir sektör haline gelmiştir. Türkiye’nin su ürünleri ihracatı başta olmak üzere dış ticaretinde son yıllarda önemli bir büyüme yaşanmıştır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin dış ticaret yaptığı ülkeler ile su ürünleri sektörü endüstri-içi ticaretinin analiz edilmesidir. Bu kapsamda TÜİK’ten 2010-2022 dönemi için su ürünleri 4 ve 6 haneli HS (Harmonize Sistem) kodlu ürün grupları dış ticaret verileri, Grubel-Lloyd endeksi ile analiz edilmiştir. Çalışmanın bulgularına göre, Türkiye’nin su ürünleri dış ticaretinde EİT düzeyinin düşük olduğu saptanmıştır. Dolayısıyla su ürünleri dış ticaretinde, ihracatın ithalattan fazla olduğu dikkate alındığında, ihracat yönlü endüstriler-arası şekli öne çıkmaktadır. Aynı zamanda ham su ürünleri ve işlenmiş su ürünlerinde de EİT’in düşük olduğu gözlenmiştir. Bu bakımdan ham su ürünlerinde ihracat yönlü, işlenmiş su ürünlerinde ise ithalat yönlü endüstriler-arası ticaret şeklinde dış ticaret yapısının olduğu ortaya çıkmıştır. Sadece ham su ürünleri içinde yer alan kabuklu hayvanlar ve yumuşakçalar ürün gruplarında EİT düzeyinin yüksek olduğu görülmüştür.